________________
जीवाभिगमसूत्र अयं भावा-एकोरुकद्वीपस्य पूर्वस्मात् चरमान्तात् उत्तरपूर्वस्यां दिशि लवणसमुद्र चत्वारि योजनशतानि अवगाह्याऽत्रान्तरे क्षुल्ल हिमवद्दष्ट्राया उपरि जम्बूद्वीपवेदिकान्तादपि चतुर्योजनशतान्तरे दाक्षिणात्यानां हयकर्णमनुष्याणां हयकर्णद्वीपो नाम द्वीपः कथित इति । स च 'चत्तारि जोयणसयाई आयाम विक्खभेणं' चत्वारि योजनशतानि आयामविष्कम्भेण कथितः आयामो दैर्ध्य विष्कम्भो विस्तारः, तयोः समाहारस्तेन 'बारसजोयणसया पन्नट्ठी किंचि विसेमूणा परिक्खेवेणं' द्वादशयोजनशतानि पञ्चषष्टानि पञ्चषष्टयधिकानि किश्चिद्विशेषाधिकानि परिक्षेपेण । 'से गं एगाए पउमवरवेदियाए सेसं जहा एगोरूयाण' स खलु हयकर्ण द्वीप एकया पद्मवर वेदिकया अवशेष यथा एकोरुकाणाम् यथैव एकोरुक द्वीपे पद्मवरवेदिकाया अनेकविधद्रुमशतावृतवनस्य वनषण्डस्य च वर्णनं कृतं तथैव हयकर्णद्वीपोऽपि पदम. वरवेदिकाया अनेकविध द्रुमोपलक्षितवनस्य वनषण्डस्य च वर्णनं पूर्वव बोध्यम् ॥५॥ आयामविक्खंभेणं' लम्बाई एवं चौड़ाई चार सौ योजन की है। 'बारसजोयणसया पन्नही किंचिविसेसूणा' परिक्खेवेण' इसकी परिधि कुछ अधिक बारह सौपेंसठ योजन की है। 'सेणं एगाए पउमवरवेदियाए अवसेसं जहा एगोरुयाणं' यह द्वीप एक पद्मवर वेदिका से चारों और घिरा हुआ है। इत्यादि रूप से सब कथन इस के वर्णन के सम्ब. न्ध में जैसा कि एकोरुक द्वीप के प्रकरण में किया गया है वैसाही वह यहां पर कहलेना चाहिये । अर्थात् यह हयकर्णद्वीप भी एक पद्मवर. वेदिका एवं अनेक प्रकार के वृक्षों से सुशोभित वन एवं वनषंड से धिरा हुवा है उन वनका एवं वनखंडका वर्णन पहिले कहे गये अनुसार समझ लेना चाहिये। પર્વતની દાઢા આવે છે. તે દાઢાની ઉપર જંબદ્વીપની વેદિકાના અંત ભાગથી ચાર એજનનો અંતરમાં દક્ષિણ દિશાનો હયકર્ણ મનુષ્યનાહયકર્ણ નામને द्वा५ यो छे. माद्वीपनी 'चत्तारि जोयणसयाई आयाम विक्ख मेणं' मा पणा यारसा योनी छे. 'बारस जोयणसया पन्नट्ठी किंचिविसेसूणा परिक्खेवेणं' तनी परिधी ४ धारे मारसे यांसह याननी छे. 'से णं एगाए पउमवरवेइयाए अवसेस जहा एगोरूयाणं' मा द्वीप से पद्मप२ alथी ચારે તરફ ઘેરાયેલા છે. ઈત્યાદિ પ્રકારથી તેનું સઘળું વર્ણન જેમ એકરૂક દ્વિીપનું વર્ણન તે પ્રકરણમાં કર્યું છે એ જ પ્રમાણે સમજી લેવું. અર્થાત્ આ હય. કર્ણ દ્વીપ પણ એક પદ્વવર વેદિકા અને અનેક પ્રકારના વૃક્ષોથી શોભાયમાન વન અને વનખંડથી ઘેરાયેલ છે. તે વનનું અને વનખંડનું વર્ણન પહેલાં કહેલ પ્રકારથી સમજી લેવું જોઈએ.
જીવાભિગમસૂત્ર
