________________
_____५३
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ सू.६ रत्नप्रभापृथ्न्याः संस्थाननिरूपणम् एवं जाव अहे सत्तमाए वि' यथा शर्करामभायाः संस्थानविषये वक्तव्यता तथैव बालुकापमा पंकप्रभा धूमप्रभा तमःप्रभा तमस्तमःप्रमाणामपि पृथिवीनां संस्थान विषये वक्तव्यता ज्ञेया, सर्वाऽपि नारकपृथिवी झल्लरी संस्थितैवेति । एवं वालुकाममात आरभ्य तमस्तमा पृथिवी पर्यन्ताः सर्वा अपि पृथिव्यः झल्लरी संस्थिताः, तथा तत्सम्बन्धि घनोदधि धनवात तनुवातावकाशान्तराण्यपि झल्लरी संस्थितान्येवेति ज्ञातव्यमिति ॥६॥
ननु सप्ताऽपि एताः पृथिव्यः सर्वासु किमलोकस्पर्शिन्यो नवे ? ति उच्यतेनालोकस्पर्शिन्यः किन्तु लोकस्पर्शिन्य एव उक्तश्च--
नविय फुसंति अलोगं चउसु वि दिसासु सव्व पुढवीओ' इति नापि च स्पृशन्ति अलोकम्, चतुमुष्वपि दिक्षु सर्व पृथिव्यः, इतिच्छाया एतदेव दर्शयति-'इमीसे गं' इत्यादि,
मूलम्-इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए पुरस्थिमिल्लाओ चरिमंताओ केवइयाए अबाहाए लोयंते पण्णत्ते ? गोयमा! दुवालसएहिं जोयणेहिं अबाहाए लोयंते पन्नत्ते, एवं सत्तमाए वि' जिस प्रकार की यह संस्थान विषयक वक्तव्यता शर्करा प्रभा के सम्बन्ध में कही गई है उसी तरह की वक्तव्यता बालुकाप्रभा, पङ्कप्रभा, धूमप्रभा, तमःप्रभा, और तमस्तमःप्रभा के भी संस्थान के सम्बन्ध में है ऐसा जानना चाहिये क्योंकि ये सब पृथिवीयां झल्लरी के जैसे ही आकार वाली हैं। इसी प्रकार बालुका प्रभा से लेकर तमस्तमा पृथिवी तक के जो घनोदधि, घनवात, तनुवात एवं अवकाशान्तर हैं वे सब भी झल्लरी के जैसे ही आकार वाले है यह भी स्वतः समझ लेना चाहिये सू० ॥६।।
'जहा सक्करप्पभाए वत्तव्वया एवं जाव अहेसत्तमाए वि' के प्र२र्नु આ સંસ્થાન સંબંધી કથન શર્કરામભા પૃથ્વીના સંબંધમાં કહેલ છે, એ જ પ્રમાણેનું કથન વાલુકાપ્રભા, પંકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, અને તમસ્તમા પ્રભાના સંસ્થાનના સંબંધમાં પણ સમજવું કેમકે આ બધી પૃથ્વી ઝાલરના આકાર જેવાજ આકારવાળી છે. એ જ પ્રમાણે વાલુકાપ્રભા પૃથ્વીથી લઈને તમસ્તમાં પૃથ્વી સુધીના જે ઘનેદધિ, ઘનવાત, તનુવાત અને અવકાશાન્તર છે તે બધા પણ ઝાલરના આકાર જેવાજ ળ આકારવાળા છે. તેમ स्वतःसमय: ।। सू. ६ ॥
જીવાભિગમસૂત્ર
