________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ सू.१० प्रतिपृथिव्याः उपर्यधस्तनच रमान्तयोरन्तरम् १४३ कियद् अबाधया अन्तर प्रज्ञप्तम् भगवानाह - हे गौतम ! अत्र घनोदधेः प्रमाण संमेलनेन अष्टाविंशतिसहस्रयोजनोत्तर योजनशतसहस्रमन्तरं प्रज्ञप्तम् । अधःसप्तम्याः पृथिव्या उपरितनचरमान्तात् घनवातस्योपरितनचरमान्तोऽपि अष्टाविंशतिसहस्रोत्तरमेकं लक्षम् । घनोदघेरधस्तनचरमान्तस्य घनवातस्योपरितनचरमान्तस्य च - द्वयोः परस्परं संलग्नत्वा तुल्यप्रमाणत्वमिति ।
एवं घनवातस्याधस्तनचरमान्तस्य तनुचातावकाशान्तरयोरुपरितनाधस्तनचरमान्तानां च प्रत्येकम संख्येययोजन सहस्रमन्तरं भवतीति ज्ञातव्यम् ॥ १०॥
सम्प्रति-रत्नप्रभादि पृथिवीनां परस्परमग्राग्रेन पृथिवीमपेक्ष्य पूर्वपूर्व पृथिव्या बाल्यविस्ताराभ्यां तुल्यत्वादिकं प्रतिपादयन्नाह - इमाणं भंते' इत्यादि ।
मूलम् - इमाणं भंते! रयणप्पभा पुढवी दोचं पुढविं पणिहाय बाहल्लेणं किं तुल्ला विसेसाहिया संखेज्जगुणा ? वित्थरेण किं तुल्ला विसेसहीणा संखेजगुणहीणा ? गोयमा ! इमाणं रयणघनोदधि का उपरितन अधस्तन कितने अन्तर में हैं ? हे गौतम एक लाख आठ हजार योजन का है । अधःसप्तम पृथिवी के उपरितन अधस्तन से घनोदधि के अधस्तन चरमान्त तक अन्तर एक लाख अठाईस हजार योजन का है अधःसप्तमी पृथिवी के उपरितन अधस्तन तक भी अन्तर एक लाख अठाईस हजार योजन का है । अधःसप्तमी पृथिवी के उपरितन अधस्तन से घनवात के अधस्तन चरमान्त तक अन्तर असंख्यात लाख योजन का है। तथा इतना ही अन्तर तनुवात के उपरितन अधस्तन चरमान्त तक है इसी प्रकार अवकाशान्तर के भी उपरितन अधस्तन चरमान्त तक भी असंख्यात लाख योजन का अन्तर है । ऐसा स्पष्टीकरण इस कथन का है। सूत्र ॥१०॥
ઉપરના ચરમાંત સુધીમાં કેટલા ચેાજનનું અંતર કહેલ છે ? ઉત્તર હૈ ગૌતમ! એક લાખ અઠયાવીસ હજાર ચેાજનનું અંતર કહેલ છે. પ્રશ્ન-અધઃસપ્તમી તમતમા પૃથ્વીની ઉપરના ચરમાન્તથી ઘનાષિની નીચેના ચરમાંત સુધીમાં કેટલું અંતર કહેલ છે ? ઉત્તર હે ગૌતમ ! એક લાખ અઠયાવીસ હજાર ચેાજનનુ અંતર કહ્યુ` છે. અધઃસપ્તમી પૃથ્વીની ઉપરના ચરમાન્ત સુધીમાં પણ અસખ્યાત લાખ ચેાજનનું અંતર કહ્યું છે. તથા એટલું જ અંતર તનુવાતની ઉપરના અને નીચેના ચરમાંત સુધીમાં કહેલ છે. આજ પ્રમાણે અવકાશાન્તરની ઉપરના અને નીચેના ચમાન્ત સુધીમાં પણ અસભ્યલાખ ચૈાજનનુ' અંતર સમજવું. એ પ્રમાણેનું આ કથનથી સ્પષ્ટી કરણ કરેલ છે. ! સુ ૧૦ ગા
જીવાભિગમસૂત્ર
