________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ सू.१० प्रतिपृथिव्याः उपर्यधस्तनचरमान्तयोरन्तरम् १२१ सहस्रयोजनप्रमाणत्वात् ।
तदेव रत्नप्रभायाः पृथिव्याः प्रथमस्य खरकाण्डस्य रत्न काण्डादि रिष्टकाण्डान्त षोडश विभागयुतस्य परस्परमन्तरं दर्शयित्वा रत्नप्रभा पृथिव्या उप. रितनचरमान्तात् तदीय द्वितीय पङ्कबहुलकाण्डस्य अन्तरं दर्शयितुमाह-'इमीसे णं' इत्यादि, 'इमीसे गं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए' एतस्याः खलु भदन्त | रत्नप्रभायाः पृथिव्याः 'उवरिल्लामो चरिमंताओ' उपरितनात् चरमान्तात् 'पंकबहुलस्स कंडस्स' पङ्कबहुलनामक द्वितीयकाण्डस्य 'उवरिल्ले चरिमंते' उपरितने चरमान्ते 'एसणं केवइयं अबाहाए अंतरे पन्नत्ते' एतत्खलु कियत् अबाधया अन्तरं प्रज्ञप्तम् रत्नप्रभाया उपरितनश्वरमान्तः एवं पङ्कबहुलकाण्डस्य उपरितनश्वरमान्तः एतयोमध्ये कियद् योजनकमन्तरं भवतीति प्रश्नः भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, से रिष्टकाण्ड पर्यन्त सोलहों काण्डों में प्रत्येक काण्ड एक एक हजार योजन का होता है।
इस प्रकार रत्नप्रभा प्रथिवी का जो खरकाण्ड है जिसके रत्नकाण्ड आदि के भेद से सोलह अवान्तर भेद हैं उनका आपस में यह अन्तर प्रकट किया अब रत्नप्रभा पृथिवी का जो द्वितीय काण्ड पङ्कबहुलकाण्ड है उसका अन्तर प्रकट करते हैं-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है'इमीसे गं भंते! रयणप्पभाए पुढवीए उवरिल्लाओ चरिमंताओ पंकबहुल्लस्स कंडस्स उवरिल्ले चरिमंते एसणं केवइए अबाहाए अंतरे पत्रत्ते' हे भदन्त ! इस रत्नप्रभा पृथिवी के उपरितन चरमान्त से पङ्कबहुलकाण्ड का जो उपरितन चरमान्त है उनमें कितना अन्तर है? રૂપ રત્નકાંડથી રિષ્ટ કાંડ પર્યન્ત સોળે કાંડમાં દરેક કડો એક એક હજાર योजना छ.
આ રીતે રત્નપ્રભા પૃથ્વીને જે બરકાંડ છે, કે જેના રત્નકાંડ વિગેરે ભેદથી સેળ અવાન્તર ભેદે છે. તેઓનું પરસ્પરમાં આ અંતર પ્રગટ કરીને હવે રતનપ્રભા પૃથ્વીને જે “પકબહુલ” નામને બીજે કાંડ છે, તેનું અંતર પ્રગટ કરે છે. આ સંબંધમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું છે કે 'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए उवरिल्लाओ चरिमताओ पंकबहुलस्स उवरिल्ले चरिमते एस णं केवइए अबाहाए अंतरे पन्नत्ते' है सावन् मा રતનપ્રભા પૃથ્વીને ઉપરિતન નામ ઉપરના ચરમાંતથી પંક બહુલકાંડની ઉપરનો જે ચરમાંત છે, તેમાં કેટલું અંતર કહ્યું છે? આ બેઉની વચમાં કેટલું અંતર આવેલું છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે
जी० १६
જીવાભિગમસૂત્ર
