________________
२०२
औपपातिकमरे कप्पा समले कंचणा समसुहदुक्खा इहलोग-परलोग-अप्पडिबद्धा संसारपारगामी कम्मणिग्घायणट्टाए अब्भुटिया विहरंति।सू. २९॥ तथाचोक्तम्
“अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्त्युपकारमेव हि महान्तः ।
सुरभीकरोति वासी, मलयजमपि तक्षमाणमपि ॥” इति । 'समलेढुकंचणा' समलेष्टुकाञ्चनाः लेष्टुः-मृत्तिकाखण्डः, काञ्चनं-सुवर्ण, ते उभे समे तुल्ये येषां ते तथा, 'सममुहदुक्खा' समसुखदुःखाः, सुखे दुःखे च समानपरिणामा हैं, अथवा-वासी-अपकारीमें चंदनके समान है आचार जिनका ऐसे वे साधुजन थे । चंदन वासी द्वारा वसूला द्वारा काटे जाने पर भी वसूलाके मुखको सुवासित करता है। कहा भी है
अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्स्युपकारमेव. हि महान्तः ।
सुरभीकरोति वासी मलयजमपि तलमाणमपि ॥ १ ॥ .. तथा दुष्ट-स्वभाववाले मनुष्य यद्यपि सजनोंका निरन्तर अपकार ही करते रहते हैं, तो भी वे सजन उन अपकारियों पर कभी भी क्रुद्ध नहीं होते हैं, उनका कभी भी अपकार नहीं करते हैं । प्रत्युत वे अपकारियोंका भी उपकार ही करते हैं। जैसे चंदनवृक्ष अपने अङ्गको काटनेवाले मनुष्यको, काटने के साधन कुठारके मुखको भी सुरभित ही करता है ॥१॥
(समलेढुकंचणा) पाषाण और सुवर्ण इन दोनों को बराबर समझते थे । (समसुहઅથવા વાસી-અપકારી પ્રતિ ચંદનના સરખો આચાર છે જેમને એવા તે સાધુજને હતા. ચંદન વાસીદ્ધારા-વાંસલાથી કપાઈ જવા છતાં પણ વાંસલાના મુખને સુવાસિત કરે છે. કહ્યું પણ છે–
अपकारपरेऽपि परे, कुर्वन्त्युपकारमेव हि महान्तः ।
सुरभीकरोति वासी मलयजमपि तक्षमाणमपि ।। તથા તે દુષ્ટ સ્વભાવવાળા મનુષ્ય જે કે સજ્જનોને હમેશ અપકાર જ કર્યા કરે છે તે પણ તે સજ્જને તે અપકારીઓ ઉપર કદી પણ ક્રોધ કરતા નથી, કદી પણ તેમને અપકાર કરતા નથી, પરંતુ તે અપકારીઓ ઉપર પણ ઉપકાર જ કરે છે. જેમ ચંદનવૃક્ષ પિતાનાં અંગને કાપવાવાળા મનુષ્યને, मने ४५वाना साधन गुडासना भुमने पर सुजाधित ४२ छ. (१) (समलेहकंचणा) पाषाणू मने सुवर्ष से मन्नने १२।१२ समता ता. ( समसुह
