________________
५५४
प्रश्नव्याकरणसूत्रे जीवानां कुशलकारिणी। 'तीसे' तस्या अहिंसायाः 'सभावणाए ' सभावनायाः=भावनापश्चकसहितायाः 'किंचि' किंचित् 'गुणुद्देस' गुणोद्देश-गुणानां परिचयं हे जम्बूः । अहं त्वां प्रति 'वोच्छ ' वक्ष्ये कथयिष्यामि ॥ ३ ॥ पूर्वोक्तमेवार्थ विशदयन्नाह-'ताणि उ इमाणि' इत्यादि-' सुव्वय' हे सुव्रत ! =शोभनव्रतशालिन् ! जम्बूः ! घानि संवरशब्देनोक्तानि 'ताणि उ' तानि तु इमानि वक्ष्यमाणानि सन्ति । तानि कीदृशानि ? इत्याह-' महव्वयाइं ' महाव्रतानि करणत्रययोगत्रयेण यावज्जीवं सर्वविषयनिवृत्त्याऽणुव्रतापेक्षया वा महान्ति बृहन्ति यानि व्रतानि सावधविरतिलक्षणानि तानि तथोक्तानि, पुनः ' लोगहियसव्वयाइं ' लोकहितसव्रतानि-लोकेभ्यः षड्जीवनिकायरूपेभ्यो है (तस थावरभूयखेमकरी) यह अहिंसास और स्थावर आदि समस्त जीवों की कुशल कारिणी है। (स भावणाए तीसे ) मैं उस पांच भावनाओं सहित अहिंसा के (किंचि ) कुछ (गुणुद्देसं ) गुणों का परिचय हे जंबू ! तुमको (वोच्छं) कहूँगा ॥ ३ ॥ __ इसी पूर्वोक्त अर्थको सूत्रकार अब विशदरूपमें समझाते हैं-(सुव्वय!) हे शोभनव्रतशालिन् जबूं ! जो संवर शब्द से कहे गये हैं (ताणिउइमाणि ) वे इस प्रकार से हैं—(महव्वयाई ) ये महाव्रतरूप हैं-इन संवररूप महाव्रतों में हिंसा आदि पांचों पाप कृत, कारित, अनुमोदना तथा मन, वचन और काय से यावज्जीव-जीवनपर्यत-छोड़ दिये जाते हैं, इसलिये ये बड़े व्रत कहलाते हैं । अथवा अणुव्रती की अपेक्षा ये अहिंसा सत्य आदि संचररूप व्रत महाव्रत कहलाते हैं, अर्थात् इन " तसथावरभूयखेमकरी" ते मडिंसा स, स्था१२ बगेरे समस्त वार्नु ४च्या ४२नारी छ.:" सभावणाए तीसे” यू ! ते पांय लावनाम। सहित अडिंसान " किं चि" । “गुणुद्देस" शुशीन। पश्यिय हुँ तमने “वोच्छं' ४ी ॥3॥
એ જ પૂર્વોક્ત અર્થને હવે સૂત્રકાર લંબાણ પૂર્વક સમજાવે છે– " सुव्वय ! " सु४२ व्रतधारी ! २ सय ४ामा माया छ " ताणि उ इमाणि" ते ॥ ४॥२ छ-" महव्ययायं " ते महाव्रत३५ छ-ते સંવરરૂપ મહાવ્રતોમાં હિંસા આદિ પાંચે પાપે મન, વચન અને કાયાથી કરવાનું, કરાવવાનું અને તેને અનુદવાનું જીવનપર્યત છેડી દેવામાં આવે છે. તે કારણે તે મહાવ્રતો કહેવાય છે. અથવા અણુવ્રતોની અપેક્ષાએ અહિંસા, સત્ય આદિ સંવરરૂપ વ્રતને મહાવતે કહેવામાં આવે છે, એટલે કે તે મહા
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
