________________
३७४
__प्रश्नव्याकरणसूत्रे मैथुनपरिग्रहरूपा ये आरम्भाः व्यापारास्तेषां यानि करणकारणानुमोदनानि= करणं स्वयं, कारण अन्यैरनुष्ठापनम् , अनुमोदनं च=कृतकारितादेः प्रशंसन मित्येतैः प्रकारैः ‘अट्ठविह ' अष्टविधं यत् 'अनिट्ठक्कम्मपिंडिय' अनिष्टकर्मपिण्डितं-दुःखदकर्मसञ्चयः तदेवगुरुभारस्तेन ' अक्कंत ' अक्रान्ता ये जीवास्तेषां दुर्गाण्येव-दुःखान्येव यो ‘जलोघ' जलौघः जलपूरः तत्र दूर अत्यर्थ 'निबोलिज्जमाण' निबोल्यमानाःब्रुड्यमानाः, 'उम्मग्गनिमग्ग ' उन्मग्ननिमग्नाश्च =दुखरूपजले उर्ध्वाऽधो गम्यमानाः ये प्राणिनस्तैः ‘दुल्लहतल' दुर्लभतलं दुर्लभं दुष्प्राप्यं तलं यस्य स तथा तं-हिंसाऽलीकादिपञ्चास्रवजनिताऽष्टविधकर्मभाराक्रान्तैः नानाविधदुःखरूपागाधजले निमज्जनोन्मज्जनं कुर्वद्भिर्जी वैर्दुष्पाराऽकराना अनुमोदन करना, इन पूर्वोक्त प्रकारों से जो (अट्ठविह अणि? कम्मपिडिय) दुःखद आठ प्रकारके कमेंका संचय होता है, उस कर्म संचय रूप भार से (अकंत) आक्रान्त-भारी बने हुए तथा (दुग्गजलोघ) दुःख रूप जलसमूह में ( दूरनिब्बोलिज्जमाण ) अत्यन्त डूबते हुए तथा (उमग्गनिम्मग्ग) ऊब डूब करते हुए अर्थात् ऊँचे नीचे आते हुए ऐसे प्राणियों के लिये यह संसार समुद्र ( दुल्लहतलं ) अलम्य तलवाला है अर्थात् इस संसार समुद्र को पूर्वोक्त प्रकार के जीव पार नहीं कर सकते हैं । अर्थात् इस संसारसमुद्र का तल-थाह ऐसे जीवोंसे अप्राप्त है जो हिंसा, झूठ, अदत्तादान, मैथुन, परिग्रहरूप आरंभो के करना, कराना, एवं उनकी अनुमोदना में लगे हुए हैं, क्यों कि इन पूर्वोक्त प्रकारों से वे जीव दुःखद अष्टविध कर्मों का संचय कर लेते हैं इस कारण उन पर इसका बहुत भारी भार हो जाता है । इससे वे दब जाते ४२वी, से पूर्वहित ४ारे रे “ अट्टविहअणिठुकम्मपिडिय” 13 ४२ri,
मह भनि। सयय थाय छ, :ते भसयय३५ माथी “ अकंत" midमारे मनेर तथा दुग्गजलोघ ” ॥३५ समूडमा दूरनिव्वोलिजमाण" अत्यत मा, तथा “ उम्मग्गनिमग” पाणीमा ॥ ५ ४२ता-ये नये मावतi aai प्राणीमाने माटे २॥ स सा२ समुद्र "दुल्लहतलं " मसल्य तसવાળે છે એટલે કે આ સંસારસાગરને પૂર્વોત પ્રકારના છે તરી શકતાં નથી. એટલે કે હિંસા, જૂઠ, અદત્તાદાન, મિથુન, પરિગ્રહરૂપ આરંભ કરનાર, કરાવનાર અને તેમની અનુમોદના કરનાર જીવોને આ સંસારસાગરનો કિનારે પ્રાપ્ત કરે અશક્ય છે. કારણ કે પૂર્વોકત પ્રકારે તે જ આઠ પ્રકારનાં દુઃખદ કર્મોને સંચય કરે છે. તેથી તેમના પર તેમનો ઘણે ભારે બે જ હોય છે. તેનાથી તેઓ દબાઈ જાય છે, અને વિવિધ પ્રકારનાં
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
