________________
-
-
-
-
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ०१३ नन्दमणिकारभवनिरूपणम् ७६७ योनिषु निबद्धायुष्कः बद्धप्रदेशिकः प्रदेशबन्धापेक्षया, 'अट्टहटवसट्टे ' आर्तदुर्तिवशातः आतः मनसा दुःखितः, दुःखातः देहेन, वशात्त-पुष्करिणीसमासक्तेन्द्रियवशेन तत्सुखवियोगसम्भावनया पीडितः एतेषां कर्मधारये आदुःखाविशात: आर्तध्यानोपगतइत्यर्थः कालमासे कालं कृत्वा नन्दायां पुष्करिण्यां 'ददुरीए कुच्छिसि' ददुर्याः कुक्षौ-मण्डूकीगर्भ 'दद्दुरत्ताए' दर्दुरतया मण्डूकतया, उपपन्नः संजातः ॥ सू० ६॥
मूलम्-तएणं गंदे ददरे गम्भाओ विणिम्मुक्के समाणे उम्मुक्कबालभावे विन्नायपरिणयमित्ते जोठवणगमणुपत्ते नंदाए पोक्खरणीए अभिरममाणे२ विहरइ, तएणंणंदाए पोक्खरणीए बहुजणे पहायमाणो य पियइय पाणियं च संवहमाणो अन्नपएसिए अट्टटु हट्ट वसट्टे काल मासे कालं किच्चा नंदाए पोक्खरिणीए ददुरीए कुच्छिसि दद्दुरत्ताए उववन्ने) उन सोलह रोगातकोसे अत्यन्त व्यथित हुआ वह नंद नंदा पुष्करिणी में मूछितमति एवं अत्यन्त आसक्त मन होता हुआ तन्मय आत्मपरिणामवाला बन गया-सो इस कारण उसने प्रदेश बंध की अपेक्षा से तिर्यश्च आयु का बंध कर लिया। मन से दुःखित देह से, व्यथित एवं पुष्करिणी में समा सक्त अन्तः करण से उसके सुखके वियोग की संभावना करके अत्यन्त पीडित बने हुए अर्थात् आर्तध्यान के वशवर्ती हुए उसने मृत्यु के समय देह का परित्याग किया सो मर कर वह उस नंदा पुष्करिणी में एक मेंढकी के गर्भ में मेढक की पर्याय से उत्पन्न हो गया। सूत्र ॥ ६ ॥ एहिं, निबद्धाउए बद्धपएसिए अठुछ हदवसट्टे कालमासे काल किच्चा नदाए पोक्खरिणीए ददुरीए कुच्छसि दुरत्ताए उववन्ने ) सण २०॥ मने माताકેથી ખૂબ જ કંટાળેલો તે નંદ શ્રેષ્ઠિ નંદા વાવમાં મૂછિત મતિ એટલે કે અત્યંત આસક્ત મનથી તન્મય આત્મપરિણામ યુક્ત થઈ ગયો. એથી તેણે પ્રદેશબંધની અપેક્ષાએ તિર્યંચ આયુને બંધ કરી લીધું. મનથી દુઃખી. શરીરથી વ્યથિત અને પુષ્કરિણી (વાવ) માં આસક્ત અન્તઃકરણથી એટલે કે તેના સુખના વિયેગની સંભાવના કરીને ખૂબ જ પીડિત થઈને–આર્તધ્યાન કરતાં તેણે મૃત્યુના સમયે દેહ છોડે. દેહ છોડીને નંદ શ્રેષ્ઠિ તે નંદા પુષ્ક રિણીમાં જ એક દેડકીના ગર્ભમાં દેડકાના પર્યાયથી ઉત્પન્ન થઈ ગયે. સૂત્ર ૬
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
