________________
૪
भगवती सूत्रे
वर्षायुष्कमनुष्याणां गतं प्रदर्शितं तदिह ईशान देवाधिकारेषु स्थानेषु सातिरेकं व्यूतं वक्तव्यम् ईशान देवस्य जघन्यतः सातिरेकपल्योपमस्थितिकत्वात्, मासव्यदेवस्थित्यनुसारेण चाख्यातवर्षायुष्कमनुष्याणां स्थितिसद्भावात् तदनुसारेणैव च तेषामवगाहना भावादिति । 'सेसं तहेत्र' शेषं तथैवेति ९ । 'संखेज्जवासाउयाणं तिरिक्खजोणियाण मणुस्साण य जहेव सोहम्मे उबवज्जामाणाणं तदेव निरवसेसं ra विगमगा' संख्येयवर्षायुकाणां तिर्यग्योनिकानां मनुष्याणां च यथैव सौधर्मे उत्पद्यमानानां नवगमकाः कथिता स्तथैव निरवशेषं नवापि गमा भणितव्या 'नवरं जिन स्थानों में असंख्यात वर्षायुष्कसंज्ञि मनुष्यों की शरीरावगाहना एक गव्यूत प्रमाण कही गई है उन स्थानों में यहां ईशान देवाधिकार में वह शरीरावगाहना कुछ अधिक एक कोश कहनी चाहिये। क्योंकि ईशानदेव की जघन्यस्थिति सातिरेक पत्थोपम की प्रकट की गई है तथा प्राप्तव्य देव की स्थिति के अनुसार ही असंख्यातवर्ष की स्थितिवाले मनुष्यों के स्थिति का सद्भाव होता है। अतः इसके अनुरूप ही उनके अवगाहना का सद्भाव होता है । 'सेसं तहेव' बाकी का ओर सब द्वारों का कथन पहिले जैसा ही है ॥९॥
'संखेज्जवासा उयाणं तिरिक्खजोणियाण मणुस्साण य जहेब सोहम्मे जयवज्जमाणाणं तहेव निरवसेसं णव विगमगा 'संख्यातवर्ष आयुवाले तिर्यञ्चों के और मनुष्यों के जो कि सौधर्म स्वर्ग में उत्पद्यमान हैं नौ गम कहे गये हैं । उसीप्रकार से ईशानदेव के सम्बन्ध में भी नौ गम कहना चाहिये । 'नवरं ईसाणहिदं संवेहं च जाणेज्जा' परन्तु ईशानदेव
આયુષ્યવાળા સ'જ્ઞી મનુષ્યેાના શરીરની અવગાહુના એક ગદ્યૂત-ગાઉની કહી છે. તે સ્થાનમાં અહિં આ ઈશાન દેવના અધિકારમાં તે શરીરની અવગાહુના કઇંક વધારે એક ગાઉ કહેવી જોઇએ, કેમકે-ઈશાનદેવની જઘન્યસ્થિતિ સાતિરેક પળ્યે પમની કહી છે. પ્રાપ્ત થનાર દેવની સ્થિતિ પ્રમાણે જ અસખ્યાત વની સ્થિતિવાળા મનુષ્યાને સ્થિતિના સદ્ભાવ હાય છે. જેથી તેના अनुइय ४ तेभने व्यावगाहनानो सहूलाव होय छे. 'सेस' तहेव' गाडीतु ખીજા સઘળા દ્વારાનું કથન પહેલા પ્રમાણે જ છે. તેમ સમજવું. શા
'संखेज्जवासाज्याणं तिरिक्खजोणियाण मणुस्खाण य जहेव सोहम्मे उववज्जमाणाणं तत्र निरवसेसं णव वि गमगा' सभ्यातवर्षनी आयुष्यवाणा तिर्थચાના અને મનુષ્યેાના કે જે સૌધમ સ્વગૠમાં ઉત્પન્ન થવાવાળા છે, તેમના સબધમાં નવ ગમે કહ્યા છે, તેજ પ્રમાણેના નવ ગમે! ઈશાન દેવના સ`ખ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
