________________
८८४
भगवतीसूत्रे गरुपा देसे लहुए देसे सोए देसे उसिणे देसे निद्धे देसे लुक्खे एएवि सोलस भंगा भाणियव्वा' सर्वः कर्क शो देशा गुरुकाः देशो लघुको देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः, एतेऽपि षोडश भङ्गा मणितपाः, तथाहि-सर्वः कर्कशो देशा गुरुकाः देशो लघुको देशः शीतः देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः१, १६ वां भंग है, इस प्रकार से गुरु स्पर्श की एकता में और लघुस्पर्श की बहुता में ये १६ भंग हुए हैं । 'सव्वे कक्खडे, देसा गरुया, देसे लहुए देसे सीए, देसे उसिणे, देसे निद्धे, देसे लुक्खे एएवि सोलस भंगा भाणियव्वा' इसी प्रकार से-वह सर्वांश में कर्कश, अनेक देशों में गुरु, एकदेश में लघु, एकदेश में शीत, एकदेश में उष्ण, एकदेश में स्निग्ध, और एकदेश में रूक्ष स्पर्शवाला हो सकता है-इस प्रकार के कथन में भी १६ भंग होते हैं ऐसा कहना चाहिये तात्पर्य ऐसा है कि अभी जैसे पूर्व में गुरु स्पर्श की एकता में और लघु स्पर्श की अनेकता में १६ भंग प्रकट किये जा चुके हैं-ठीक इसी प्रकार से गुरुस्पर्श की अनेकता में और लघुस्पर्श की एकता में पूर्वोक्तरूप से ही १६ भंग निष्पन्न होते हैं-जैसे-'सर्वः कर्कशः, देशाः गुरुकाः, देशो लघुकः, देशः शीतः, देशः उष्णः, देशः स्निग्धः, देशो रूक्षः १" ऐसा यह २५शन महायाने 45 से १६ मग थयो छे. 'सव्वे कक्खडे देसा गरुया देसे लहुए देसे सीए देसे उसिणे देसे निद्धे देसे लुक्खे एए वि स्रोलस भंगा भामियव्वा' त पोताना सर्वा शथी ४४श भने देशमा ४३ शमां લઘુ એક દેશમાં શીત એક દેશમાં ઉણ એક દેશમાં સ્નિગ્ધ એક દેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળો હોય છે. આ પ્રકારના કથનમાં પણ ૧૬ સેળ ભંગ થાય છે તેમ સમજવું કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-આનાથી પહેલા જેમ ગુરૂ સ્પર્શના એકપણ અને લઘુ સ્પર્શના અનેક પણામાં ૧૬ અંગે બતાવ્યા છે. બરોબર એ જ પ્રમાણે ગુરૂ સ્પર્શના અનેક પણ અને લઘુ સ્પર્શના એકપણુને લઈને મુક્ત કમ પ્રમાણે જ ૧૬ સેળ ભેગે સિદ્ધ થાય છે, તે આ प्रमाणे छ.-'सर्व': ककेशः देशाः गुरुकाः देशो लघुकः देशः शीतः देश उष्णः देशः स्निग्धः देशो रूक्षः१' सशियी ४४ भने देशमा ४३ ४ शमा લઇ એક દેશમાં શીત એક દેશમાં ઉષ્ણુ અને એક દેશમાં સ્નિગ્ધ સ્પર્શ વાળ હોય છે. આ પહેલે ભંગ છે. આ પહેલા ભંગના બીજા પદમાં બહુવચન તથા બાકીના પદમાં એકવચનના પ્રયોગથી આ પહેલે ભંગ થયે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
