________________
भगवतीसूत्रे स्यात् नौलश्च शुक्लश्च कारणे परमाणुद्वये शुक्लवर्णवत्वेन तज्जनितद्विमदेशिकावयवी स्कन्धोऽपि नीलशुक्लरूपवर्णद्वयवानेव भवतीति सप्तमो भङ्गः ७ । अथ लोहितवर्णमुख्यतामाश्रित्य भङ्गद्वयमाह-'सिय लोहियए य हालिदए य' स्यात् लोहितश्च पीतश्च-कदाचित् लोहितपीतवर्णद्वयवत् परमाणुद्वयजनितद्विपदेशिक स्कन्धोऽपि लोहितपीतात्मकवर्ण द्वयवान् भवतीति अष्टमो भगः ८। 'सिय लोहियए य सुकिल्लए य' स्यात् लोहितश्च शुक्लश्च लोहित शुक्लात्मकवर्णद्वयवत् परप्रकार से 'प्तिय नीलए य मुक्किल्लए य' यह सातवा भंग बन जाता है इस प्रकार से ये ३ भंग नील गुण की मुख्यता करके और शेष ३ गुणों को क्रमशः उसके साथ संयुक्त करके घनते हैं अब लोहित वर्ण की मुख्यता कर के और शेष दो गुणों को पीतवर्ण और श्वसवर्ण को क्रमशः उसके साथ जोडकर २ भंग बनते हैं जो इस प्रकार से हैं 'सिय लोहियए य हालिहए य' वह द्विपदेशी स्कन्ध कदाचित् लालवर्णवाला और पीतवर्णवाला भी हो सकता है ८, तात्पर्य इस कथन का ऐसा है कि यदि उस विप्रदेशी स्कन्ध में नीलवर्ण न हो तो इसके स्थान पर उसमें लालवर्ण भी हो सकता है इस प्रकार वह द्विप्रदेशी स्कन्ध लाल वर्णवाले एक परमाणु से और पीत वर्ण वाले दूसरे परमाणु से जन्य होने के कारण लालपीत वर्ण वालो भी हो सकता है । इस प्रकार से यह ८ वां भंग है नौवां भंग इस प्रकार से है 'लिय लोहियए य सुश्किल्लए य 'वह द्विपदेशी स्कन्ध अपने अवयव भूत एक लोहित वर्ण वाले परमाणु से और दूसरे शुक्ल આ રીતને ૭ સાતમો ભંગ બની જાય છે. આ રીતે ત્રણ ભંગ નીલગુણની મુખ્યતા બતાવીને અને બાકીના ૩ ત્રણ ગુણને કમથી તેની સાથે મેળવીને બને છે, હવે લાલવણને મુખ્ય બનાવીને અને બાકીના બે ગુને–પીળા વર્ણને-અને ધોળા વણને ક્રમથી તેની સાથે જોડીને ૨ બે ભંગ બને છે. જે मा प्रमाणे छ.-'सिय लोहियए य हालिहए य' ते प्रशवाणे २४५ हायित् લાલવર્ણવાળે અને પીળાવર્ણવાળા પણ સંભવી શકે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે જે તે બે પ્રદેશી સ્કંધમાં નીલવર્ણ ન હોય તે તેના સ્થાન પર તેમાં લાલવણું પણ હેઈ શકે છે, અને તેની સાથે ત્યાં પીળે વર્ણ પણ રહી શકે છે. આ રીતે તે બે પ્રદેશી કંધ લાલ વર્ણવાળા એક પરમાણુથી અને પીળા વણવાળા બીજા પરમાણુથી થયેલ હોવાથી લાલ અને પીળા વર્ણ વાળા પણ હોઈ શકે છે. આ રીતે આ ૮ આઠમો ભંગ છે. નવમે ભંગ या प्रमाणे छ.-'सिय लोहिय ए य सुक्किल्लएय' ते मे अटे ४५ पाताना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
