________________
६८६
भगवतीसूत्रे
"
अगाढी भवतः, एवं तथैत्र, अधर्मास्तिकायस्यापि स्वादेकः स्यात् द्वौ एवं तथैत्र, आकाशास्तिकापस्यापि स्वादेकः स्याद द्वौ मदेशौ तत्रावगाढी भक्तः, शेषम् उक्तापेक्षयाऽवशिष्ट जीवास्तिकाय पुद्गलास्तिकायाद्धासमयस्वरूपं त्र्यम्, यथा धर्मास्तिकाय प्रदेश व कव्यतापामुक्त तथैव पुत्र उमदेशद्रयवक्तव्यतायामपि वक्तव्यम्, पुल देशस्थाने तदीया अनन्वाः प्रदेशा अवगाढा भवन्तीति भावः, गौतमः पृच्छति - ' जत्य णं भंते । तिनि पोग्गलत्थिकायपएसा ओगाढा are harer धम्मस्थिकायपसा ओगाढा ? ' हे भदन्त ! यत्र खलु त्रयः पुद्गलास्तिकायमदेशा अवगाढा भवन्ति तत्र कियन्तो धर्मास्तिकायमदेशा अवगाढा भवन्ति भगवानाह - ' सिय एको, सिय दोन्नि, सिय तिन अधर्मास्तिकाय का भी कदाचित् एक प्रदेश और कदाचित् दो प्रदेश अवगाढ होते हैं - इस कथन से बाकी बच्चा जो कथन है, अर्थात् जीवास्तिकाय पुद्गलास्तिकाय और अद्धासमय ये तीन जिस प्रकार से धर्मास्तिकायप्रदेश की वक्तव्यता में कहे गये हैं, उसी प्रकार से इनतीन विषयक कथन पुद्गलास्तिकाय के दो प्रदेशों की वक्तव्यता में भी करना चाहिये तात्पर्य ऐसा है कि पुद्गलप्रदेशहय के स्थान में इनके अनन्तप्रदेश अवगाढ होते हैं ।
9
अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ' जत्थ ण भंते! तिनि पोग्गलत्थकापसा ओगाढा, तत्थ केवइया धम्मस्थिकायपएसा ओगाहा' हे भदन्त ! जहां पुद्गलास्तिकाय के तीन प्रदेश अवगाढ हैं, वहां धर्मास्तिकाय के कितने प्रदेश अवगाढ होते हैं ? इसके उत्तर में ગાઢ હાય છે અને કયારેક એ પ્રદેશા અવગાઢ હાય છે. આકાશાસ્તિકાયના અવગાઢના વિષયમાં પણ એવુ' જ કથન છે આ કથન સિવાયનુ... ખાકીનું જે કથન છે, એટલે કે જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલ સ્તિકાય અને અખ઼ાસમય વિષષક જે કથન છે, તે ધર્માસ્તિકાયપ્રદેશની વક્તવ્યતામાં કરેલ થન અનુમાર સમજવુ' એટલે કે આ ત્રણેના વિષયમાં પુદ્ગલ સ્તિકાયના એ પ્રદેશાની વક્તવ્યતા ધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશની પૂર્વોક્ત વક્તવ્યતા અનુસાર સમજવી એટલે કે પુદ્ગલ સ્તિકાયના એ પ્રદેશ જ્યાં અવગાઢ હાય છે, ત્યાં આ ત્રણેના અનંત પ્રદેશેા અવગાઢ હૈય છે.
गौतम स्वामीनी प्रश्न - " जत्थ णं भंते! तिन्नि पोग्गलत्थि कायपरसा ओगाढा, तत्थ केत्रइया धम्मत्यिकायपएसा ओगाढा ?” हे भगवन् ! ज्यां પુગલ-સ્તિકાયના ત્રણ પ્રદેશે! અવગાઢ હાય છે, ત્યાં ધર્માસ્તિકાયના કેટલા પ્રદેશે અગાઢ હાય છે ?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
