________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ८ उ० १० सू०२ आराधनास्वरूपनिरूपणम् ४७९ वा, जहमा या, अजहन्नमणुककोसा वा' हे गौतम ! यस्य जीवस्योत्कृष्टा दर्शनाराधना भवति, तस्य चारित्राराधना उत्कृष्टा वा, जघन्या या, अजघन्यानुस्कृष्टामध्यमा वा भवति किन्तु-'जस्स पुण उक्कोसिया चरिताराहणा, तस्स दंसणाराहणा नियमा उक्कोसा' हे गौतम ! यस्य पुनर्जीवस्योत्कृष्टा चारित्राराधना भवति, तस्य दर्शनाराधना नियमात् नियमतः उत्कृष्टा एवं भवति, तथा च यस्योस्कृष्टा दर्शनाराधना भवति तस्य चारित्राराधना त्रिविधाऽपि भजनया स्यात् , उत्कृष्ट दर्शनाराधनावतो जीवस्य चारित्रम्प्रति त्रिविधस्याऽपि उत्कृष्ट मध्यमजघन्यरूपस्य प्रयत्नस्याविरुद्धत्वात् , किन्तु उत्कृष्टचारित्राराधनावतो जीवस्यो स्कृष्टैव दर्शनाराधना भवति प्रकृष्टचारित्रस्य प्रकृष्टदर्शनानुगामित्वात् , इतिभावः, राहणा तस्स चरित्ताराहणा उक्कोसा वा जहन्ना वा अजहण्णमणुक्कोसा वा) जिस जीव के उत्कृष्ट दर्शनाराधना होती है, उस जीव के चारित्रारधना उत्कृष्ट भी होती है, जघन्य भी होती है। और मध्यम भी होती है। किन्तु जिस जीव के ( उक्कोसिया चरित्ताराहणा, तस्स दसणाराहणा नियमा उक्कोसा) उत्कृष्टरूप में चारित्रारधना होती है उस जीव के दर्शनाराधना नियम से उत्कृष्टरूप में ही होती है। तथा च-जिस जीव के उत्कृष्ट दर्शनाराधना होती है उसके चारित्राराधना तीनों प्रकारकी भी हो सकती है क्यों कि उत्कृष्ट दर्शनाराधनावाला जो जीव होता है उसमें चारित्रके प्रति तीनों प्रकार के उत्कृष्ट, मध्यम और जघन्य-प्रयत्नों का सद्भाव पाया जाता है। परन्तु जो जीव उत्कृष्ट चारित्राराधनावाला होता है, वह उत्कृष्ट ही दर्शनाराधनावाला होता है-क्योंकि जो प्रकृष्ट चारित्र होता है वह प्रकृष्ट दर्शनानुगामी होता है।
मडावीर प्रभुन। त्तर--" गोयमा !” . गौतम ! " जस्स उनकोसिया दसणाराणा तस्स परित्ताराहणा उक्कोसा वा जहन्ना वा अजहण्णमणुक्कोसा वा" જે જીવન દર્શનારાધના ઉત્કૃષ્ટ હોય છે, તે જીવની ચારિત્રારાધના ઉત્કૃષ્ટ ५ डाय छ, मध्यम ५ डाय छ भने धन्य ५५ डाय छे. तथा “ उनको. सिया चरित्ताराहणा, तस्स दसणाराहणी नियमा उक्कोसा" २७वनी यारित्राરાધના ઉત્કૃષ્ટ હોય છે, તે જીવન દર્શનારાધના નિયમથી જ ઉત્કૃષ્ટ હોય છે. ઉત્કૃષ્ટ દર્શનારાધનાવાળા જીવની ચારિત્રારાધના ત્રણ પ્રકારની હોઈ શકે છે કારણ કે એવા જીવમાં ચારિત્રપાલનની દિશામાં ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ અને જઘન્ય પ્રયત્નોને સદૂભાવ જોવામાં આવે છે. પરન્તુ જે જીવ ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્ર રાધનાવાળ હોય છે, તે ઉત્કૃષ્ટ દર્શનારાધનાવાળો જ હોય છે, કારણ કે ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રારાધક જીવ પ્રકૃષ્ટ દર્શનાનુગામી હોય છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭
