________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०८ उ० ८ सू०५ कर्मप्रकृति-परीषहवर्णनम् ९३ ईरिया वहिया बंधगस्स जाव सव्वेणं सव्वं बंधइ ' एवं रीत्या यथैव ऐपिथिककर्मबन्धकस्य प्रकारेण उक्तं तथैवात्रापि यावत्-देशेन सर्व बध्नाति, सर्वेण देश बध्नाति, सर्वेण सर्व वा बध्नाति ! इति प्रश्नोत्तरं पूर्ववदेव अत्रापियोध्यम् , जीवः सर्वेण आत्मना सर्व साम्परायिकं कर्म बध्नाति न तु देशेन देशमित्यादि प्रयं बध्नाति ॥ स० ४ ॥
कर्मप्रकृति-परीषहवक्तव्यता पूर्व कर्मवक्तव्यता प्ररूपिता, अत च कर्मस्वेव यथायोगं परीषहावतारं प्ररूपयितु कामः कर्मप्रकृतीः, परिषहाँश्च वर्णयन्नाह- कइणं भंते' इत्यादि ।
मूलम्-कइ णं भंते ! कम्मपयडीओपण्णत्ताओ ? गोयमा! अट्र कम्मपयडीओ पण्णत्ताओ, तं जहा-णाणावरणि जाव अंतराइयं । कइ णं भंते ! परीसहा पण्णता ? गोयमा बावीसं परीसहा पण्णत्ता, तं जहा - दिगिछापरीसहे, पिवासापरोसहे, जाव दंसणपरीसहे । एए णं भते ! बावीसं परीसहा कइसु बंध करता है या अपने एक अंश से उस सांपरायिक के पूर्ण अंशोका पंध करता है ? या अपने समस्त अंशोंसे उसके समस्त अंशोका बंध करता है ? इस प्रकार से जैसे ऐर्यापथिक कर्म बंधक के प्रकरण में कहा गया है उसी तरह से यहां पर भी जानना चाहिये-जो प्रकट किया जा चुका है। इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं-हे गौतम!
आदि के तीन विकल्प तो यहां माने नहीं गये हैं। किन्तु अन्तिम जो विकल्प है वही स्वीकार किया गया है अर्थात्-जीव अपने समस्त अंशों से उस पूरे साम्परायिक कर्म का बंध करता है । सू०४ ॥ સાંપરાયિક કર્મના એક અંશને બંધ કરે છે? કે પિતાના એક અંશથી તે સાંપરાવિક કર્મને પૂર્ણ અંશેને બંધ કરે છે? કે પિતાના સમસ્ત અંશોથી તેના સમસ્ત અંશેને બંધ કરે છે? આ રીતે ઐર્યાપથિક બંધના વિષયમાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણે સાંપરાયિક કર્મબંધના વિષયમાં मामा माव्यु छे.
મહાવીર પ્રભુનો ઉત્તર–હે ગૌતમ પહેલા ત્રણ વિકલ્પને અહીં સ્વી. કાર કરવામાં આવ્યું નથી. પણ છેલ્લા વિકલપને સ્વીકાર કરવામાં આવ્યું છે. એટલે કે જીવ પિતાના સમસ્ત અંશેથી સંપૂર્ણ સાંપરાવિક કર્મને બંધ रेछ. ॥ सू. ४ ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭
