________________
भगवतीसूत्रे
टीका - तृतीयोदेशके वैमानिकाः प्रतिपादिताः, ते च क्रियावन्तो भवन्ति अतश्चतुर्थोदेश के क्रियावक्तव्यतामाह - 'रायगिहे' इत्यादि । 'रायगिहे जाव एवं वयासी - कणं भंते ! किरिया पण्णताओ ?' राजगृहे यावत् नगरे स्वामी समवसृतः श्रमगं भगवन्तं वन्दितुं पत् निर्गच्छति, प्रतिगता पत् ततः शुश्रूषमाणो नमस्यन् विनयेन प्राञ्जलिपुटो गौतमः भगवन्तम् एवं वक्ष्यमाणक्रमेण अवादीत् - हे भदन्त ! कति कियत्मकाराः खलु क्रियाः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - 'गोयमा ! पंच किरियाओ पण्णत्ताओ' हे गौतम !
,
५७२
भंते! त्ति) हे भदन्त । आपका कथन सर्वेथा सत्य ही है- हे भदन्त ! आपका कथन सर्वथा सत्य ही है- इस प्रकार कह कर वे गौतम यावत् अपने स्थान पर विराजमान हो गये ।
टीकार्थ- तृतीय उद्देशक में वैमानिकदेवोंका प्रतिपादन किया गया है । ये क्रियावाले होते हैं । इस लिये इस चतुर्थ उद्देशक में क्रिया संबंधी वक्तव्यताका कथन सूत्रकारने किया है 'रायगिहे जाव एवं वयासी' राजगृहनगर में यावत् स्वामी आये- श्रमण भगवान् को वंदना करनेके लिये परिषद् गई और धर्मोपदेश सुनकर अपने २ स्थान पर चली गई. इतनेमें धर्मतत्वको सुननेके अभिलाषी गौतमने प्रभुकी सेवा करते हुए दोनों हाथ जोडकर बडे विनय के साथउनसे ऐसा पूछा - "कह णं भंते! किरियाओ पण्णत्ताओ' हे भदन्त क्रियाएँ कितनी प्रकारकी कहीं गई हैं । उत्तर में प्रभुने उनसे ऐसा कहा गोयमा ! हे गौतम पंच किरियाओ पण्णत्ताओ क्रियाएँ पांच कही गई हैं 'तंजहा ' जो इस तरह से हैं- 'काइया, समस्त प्रश्न अड अडएणु ( सेवं भंते ! सेवं भंते ! त्ति ) हे लहन्त ! यायनुं થન સચા સત્ય છે. હે ભદન્ત ! આ વિષયનું આપે જે પ્રતિપાદન કર્યું છે તે ચથાય જ છે. આ પ્રમાણે કહીને પ્રભુને વહેંણા નમસ્કાર કરીને ગૌતમ સ્વામી પેાતાને સ્થાને બેસી ગયા.
1
'
,
ટીકા :- ત્રીજા ઉદ્દેશકમાં વૈમાનિક દેવાનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યુ છે, તેએ ક્રિયાવાળા હોય છે. તેથી આ ચાયા ઉદ્દેશકમાં સૂત્રકારે ક્રિયા વિષેની વકતવ્યતાનું अथन छे. ' रायगिहे जात्र एवं वयासी 'रामगृह नगरमा भहावीर प्रभु पधार्या. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને વંદા નમરકાર કરવા માટે પરિષદ નીકળી. ધર્મોપદેશ સાંભળીને લેા પેાત પેાતાના સ્થાને ચાલ્યા ગયા. ત્યાર બાદ ધર્મતત્વને જાણવાની અભિલાષાવાળા ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુની સેવા કરતાં કરતાં, બન્ને હાથ જોડીને विनयपूर्वमा प्रमाणे पूछयु - ' कइणं भंते ! किरियाओ पण्णत्ताओ ? ' लहन्त ! प्रियामोना डेटला प्रभार उद्या ? महावीर अनुधु - 'गोयमा ! ' डे गौतम !
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૬
