________________
अमेयचन्द्रिका टीका श.६ उ.१० ३ अन्यतीथिकमतनिरूपणम् २२५ वेयंति, आहच्च सायमसायं' सन्ति एके केचन प्राणाः, भूताः, जीवाः, सत्वा विमात्रया विविधया मात्रया इति विमात्रया कदाचित् साताम् , कदाचित् असातां वेदनो वेदयन्ति, तदेवाह-आहत्य कदाचित् साताऽसातं, कदाचित् सुखरूपां कदाचित् दुःखरूपां वेदनां वेदयन्तीत्यर्थः, गौतमस्तत्रकारणं पृच्छति'से केणद्वेण' हे भदन्त । तत् केनार्थेन ? किमर्थमेवमुच्यते एताद्रशवैषम्ये कि कारणम् ? के केते सन्तिच ? भगवानाह 'गोयमा ! नेरड्या एगंत दुकखं वेयणं वेयंति, आहच्च सायं' हे गौतम! नैरयिका एकान्तदुःखाम अत्यन्तदुःखरूपां वेदनां वेदयन्ति, आहत्य कदाचित् सातां सुखरूपां वेदना वेदयन्ति, तथाहि-नैरयिकाणामात्यन्तिकदुःखवेदनाशीलत्वेऽपि उपपातेन सत्ता वेमायाए वेयणं वेयंति आहच्च सायमसायं' तथा कितनेक प्राण, भूत, जीव और सत्त्व ऐसे भी है जो विमानासे विविधप्रकारसे कदाचित् साता का कदाचित् असाताका अनुभव करते हैं। यही बात 'आहच सायमसायं' इस सूत्रांश द्वारा व्यक्त की गई है । गौतमस्वामी इस विषयमें कारण जाननेकी इच्छासे प्रभुसे पूछते हैं कि 'से केणटणं' हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारणसे कहते हैं अर्थात् इस प्रकारकी विषमता का क्या कारण है ? और कौनसे वे ऐसे जीव हैं जो पूर्वोक्त स्थितिवाले हैं ? इसके उत्तरमें प्रभु कहते हैं कि 'गोयमा' हे गौतम ! 'नेरइया एगंतदुक्खं वेयणं वेयंति, आहच्च साय' नारक जीव ही ऐसे हैं कि जिन्हें अपने जीवनमें कभी ही सुखरूप वेदनाका अनुभव होता है-जीवनभर उन्हें एकान्तरूपसे
. 'अत्थेगइया पाणा, भूया, जीवा, सत्ता वेमायाए वेयणं वेयंति, आहच्च सायमसायं तथा at Y, भूत, 4. मने सत्व मे पण हाय रे વિમાત્રાથી – વિવિધ પ્રકારે કયારેક સાતવેદનાને અને ક્યારેક અસાતવેદનાને मनुल ४३ छ. मे पात 'आहच्च सायमसायं' मा सूत्रांश द्वारा व्यत ४२वामा આવી છે. હવે ગૌતમ સ્વામી તેનું કારણ જાણવાને માટે આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે'सेकेणट्रेणं?13-त! मे मा५ शा २२ । । ? मेटा प्रानी વિષમતાનું શું કારણ છે? અને આપે દર્શાવ્યા પ્રમાણેની સ્થિતિવાળા જીવો ક્યા કયા छ ? तना उत्तर भापता महावीर प्रलु हे छ- “गोयमा!' गौतम । 'नेरडया एगंतदुक्खं वेयणं वेयंति, आहच सायं' ना२४ ७मेवा डाय छ भने પિતાનું જીવનમાં કદીપણ સુખરૂપ વેદનાની અનુભવ પણ થતા નથી–તેમને તે જીવનભર
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
