________________
सुधा टीका स्था० २उ०२सू०२४ अघोलोकज्ञानादिविषय आत्मनोद्वैविध्यम् ३५५ दयतीति ५ । शब्दश्रवणादयो जीवपरिणामा उक्ताः, संपति तत्प्रस्तावात्तत्परिणामान्तराण्याह-' दोहिं ठाणेहिं ' इत्यादि-द्वाभ्यां स्थानाभ्याम् आत्मा-जीवः अयभासते-द्योतते, देशेन सर्वेण चेति । तत्र देशेन खद्योतवत् , सर्वेण प्रदीपवत् । यद्वा -अवभासते-जानाति देशतोऽवध्यादिना, सर्वतः केवलज्ञानेन १ । एवं-प्रभासते प्रकर्षण घोतते २ । विकरोति-देशतो हस्तादियैक्रियकरणेन, सर्वतः सर्वदेहस्य है-तब वह अपने एकदेश से ही इस का आस्वाद लेती है-सर्वदेश से नहीं शब्दश्रवण आदि जीव के परिणाम हैं-सो इनके विषय में तो कह दिया गया है-अब इसी सम्बन्ध को लेकर सूत्रकार उनके परिणामान्तरों का कथन करते हैं-"दोहि ठाणेहिं " इत्यादि-दो स्थानों द्वारा आत्मा एक देश से और सर्वदेश से चमकता है प्रकाशित होता है यह खद्योत की तरह एक देश से और दीपक की तरह सर्वदेश से प्रकाशित होता है अथवा-" अवभासते" क्रियापद का अर्थ " जानता है" ऐसा भी होता है-सो इस पक्ष में वह अवधि आदि ज्ञान द्वारा जो जानता है उसका वह जानना देश से जानना है तथा केवलज्ञान द्वारा जो जानता है वह जानना उसका सर्वदेश से जानना है इसी तरह से आत्मा दो तरह से प्रकर्षरूप से द्योतित होता है २ इसी तरह आत्मा देश और सर्वरूप से विक्रिया करता है हस्तादिकों की विक्रिया करना यह देश से विक्रिया करना है और समस्तदेह की विक्रिया
ત્યારે તે જીભના એક ભાગથી (પક્ષઘાત રહિત ભાગથી) જ રસાસ્વાદ લે છે. ત્યારે જીભ પિતાના સર્વ ભાગેથી રસાસ્વાદ કરી શકતી નથી.
- શબ્દશ્રવણ આદિ જીવનાં પરિણમે છે, તેમના વિશે તે કહી દેવામાં આવ્યું છે. હવે સૂત્રકાર આ સંબંધને જ અનુલક્ષીને તેમના પરિણામાન્તરને अट ४२ छ-" दोहि ठाणेहिं" त्याहि मे स्थान द्वारा मात्मा से शिक्षा (मशतः) अथवा सशथी ( सतः ) यम छ-शित थाय छे. ते પતંગિયાની જેમ એક દેશથી અથવા દીપકની જેમ સર્વ દેશથી પ્રકાશિત થાય छ. अथवा-" अवभासते" यापहनी " छ " सवा ५५॥ अथ थाय છે. આ પ્રકારને અર્થ ગ્રહણ કરવામાં આવે તે અહીં નીચે પ્રમાણે અર્થ સમજવ–આત્મા અવધિજ્ઞાન આદિ દ્વારા જે જાણે છે તે દેશતઃ જાણે છે, પરંતુ કેવળજ્ઞાન દ્વારા જે જાણે છે તે સર્વ દેશથી (સંપૂર્ણ રૂપે) જાણે છે. એજ પ્રમાણે આત્મા બે રીતે પ્રકર્ષરૂપે ઘોતિત ( પ્રકાશિત) થાય છે. એજ પ્રમાણે આત્મા દેશરૂપે અને સર્વરૂપે વિક્રિયા કરે છે. હસ્ત આદિની વિકિયા
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
