________________
૨૦૨
स्थानाङ्गसूत्रे तया । न चरमः अचरमः, शैलेश्यवस्थातः पूर्वभागवर्ती समयः चारित्रामाप्त्यपेक्षया यस्य स तथा, स चासौ तस्य या सूक्ष्मसंपरायसरागसंयमश्चेति तथोक्तः । पुनः प्रकारान्तरेणाह-'अहवे ' त्यादि । अथवा अन्यप्रकारेण सूक्ष्मसंपरायसरागसंयमो द्विविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-संक्लिश्यमानः विशुध्यमानश्चेति । तत्र-संक्लिश्यमानसूक्ष्म संपरायसंयम उपशमश्रेण्याः प्रतिपततः, विशुध्यमानसूक्ष्मसंपरायसरागसंयम उपशमश्रेणी वा समारोहतो जीवस्य भवति। 'बादरे' त्यादिसूत्रद्वयम्-बादरसंपरायसरागसंयमो द्विविधः प्रथमसमयबादरसंपरारायसगसंयमः, अप्रथमसमयबादरसंपरायसरागसंयमः। अत्र प्रथमापथभसमयता संयमप्रतिपत्तिकालापेक्षया बोध्या। अथवा-चरराय सराग संयम और दूसरा अचरमसमय सूक्ष्मसंपराय सराग संयम चारित्र प्राप्ति की अपेक्षा से जिसका समय अन्तिम होता है ऐसा जो सूक्ष्मसंपराय सराग संयम है वह चरम समय सूक्ष्मसंपराय स रागसंयम है तथा शैलेशी अवस्था से पूर्वभागवर्ती समय चारित्र प्राप्ति की अपेक्षा से जिसका होता है वह अचरम समय सूक्ष्म संपराय सराग संयन है अथवा सूक्ष्म संपराय सराग संयम इस तरह के भी दो भेदों से दो प्रकार का कहा गया है-एक संक्लिश्य मान दूसरा विशुध्यमान इनमें संक्लिश्यमान सूक्षमसंपराय सराग संयम उपशमणि से गिरते हुए जीय के होता है और विशुद्धधमान सूक्ष्मसंपराय सराग संयम उपशम श्रेणी पर आरोहण करते हुए जीव के होता है बादर संपराय सरागसंयम दो प्रकार का है, प्रथमसमय बादरसंपरायसरागसंयम
और अप्रथमसमयवादरसंपरायसरागसंयम यहां संयम प्रतिपत्ति काल की अपेक्षासे प्रथम अप्रथम समयता जाननी चाहिये। છે એ જે સૂક્ષ્મ સં૫રાય સરાગ સંયમ છે તેને ચરમ સમય સૂક્ષમ સંપ. રાય સરાગ સંયમ કહે છે. તથા શૈલેશી અવસ્થા કરતાં પૂર્વ ભાગવતી જેને ચારિત્ર પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ સમય હોય છે, તેને અચરમ સમય સૂક્ષ્મ સંપરાય સરાગ સંયમ કહે છે, અથવા સૂક્ષમ સં૫રાય સરાગ સંયમના નીચે प्रभारी लेह छ-(१) सतश्यमान मन (२) विशुध्यमान.
ઉપશમ શ્રેણિથી પતન પામતા જીવમાં સંકિલશ્યમાન સૂક્ષ્મ સંપરાય સરાગસંયમ હોય છે, અને ઉપશમ શ્રેણિપર આરોહણ કરતા જીવમાં વિશુધ્યમાન સૂમ સં૫રાય સરાગ સંયમને સદ્ભાવ હોય છે.
બાદર સં૫રાય સરાગ સંયમના પણ બે પ્રકાર છે-(૧) પ્રથમ સમય આદર સંપરાય સરાગ સંયમ અને (૨) અપ્રથમ સમય બાદર સં૫રાય સરાગ સંયમ. અહીં સંયમ પ્રતિપત્તિ કાળની અપેક્ષાએ પ્રથમ સમયતા અને અમ થમ સમયતા સમજવી.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
