________________
सुधा टीका स्था० २ उ० १ सू० १५ ज्ञानद्वयनिरूपणम्
२९३
चैव । श्रुतनिश्रितं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद्यथा - अर्थाविग्रहचैव व्यञ्जनावग्रहचैव । अश्रुतनिश्रितमप्येवमेव । श्रुतज्ञानं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा - अङ्गविष्टं चैब, अङ्गबाह्यं चैव । अङ्गबाह्यं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा - आवश्यकं चैव, आवश्यकव्यतिरिक्त चैत्र । आवश्यकव्यतिरिक्तं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा - कालिकं चैव उत्कालिकं चैव ॥ सू० १५ ॥
टीका - दुविहे नाणे पन्नत्ते ' इत्यादिसूत्रमेतत् सुगमम् । संस्कृतच्छायातोऽवगन्तव्यम् । नन्दी सूत्ररूप ज्ञानचन्द्रिका टीकायां ज्ञानं सविस्तरं वर्णितमस्माभिरिति तत्र जिज्ञासुभिर्द्रष्टव्यम् ||०१५ ॥
I
परोक्षज्ञान दो प्रकार का कहा गया है- एक आभिनिबोधिक और दूसरा श्रुतज्ञान आभिनियोधिकज्ञान भी श्रुतनिश्रित और अश्रुतनिश्रित के भेद से दो प्रकार का है श्रुतानिश्रित आभिनियोधिक ज्ञान भी दो प्रकार का है एक अर्थावग्रहरूप और दूसरा व्यञ्जनावग्रहरूप अश्रुतनि श्रित आभिनिबोधिज्ञान भी अर्थावग्रह और व्यञ्जनावग्रह के मेद से दो प्रकार का है श्रुतज्ञान भी दो प्रकार का है एक अङ्गप्रविष्ट और दूसरा अङ्गबाह्य अङ्गबाह्य भी आवश्यक और आवश्यकव्यतिरिक्त के भेद से दो प्रकार का है, इनमें आवश्यकव्यतिरिक्त भी दो प्रकार का है एक कालिक और दूसरा उत्कालिक नन्दी सूत्र की ज्ञानचन्द्रिका नाम की टीका में ज्ञान का विस्तारपूर्वक वर्णन किया गया है अतः वहीं से यह सब विषय अच्छी तरहसे जाना जा सकता है ।। सू०१५ ।।
――
પરોક્ષજ્ઞાન પણ એ પ્રકારનું કહ્યું છે-(૧) આભિનિષેાધિક અને (૨) શ્રુતજ્ઞાન. આભિનિાધિક જ્ઞાનના પશુ નીચે પ્રમાણે બે ભેદ છે—(૧) શ્રુતનિશ્રિત અને (૨) અશ્રુતનિશ્રિત. ઋતનિશ્ચિત આભિનિષેધિક જ્ઞાન પણ એ પ્રકારનું કહ્યું છે–(૧) અર્થાવગ્રહ રૂપ અને (૨) વ્યંજનાવગ્રહ રૂપ. અશ્રુતનિશ્રિત આભિનેિખાધિક જ્ઞાનતા પણ નીચે પ્રમાણે એ પ્રકાર છે-(૧) અર્થાવગ્રહરૂપ भने (२) व्यंजनावथड३५.
श्रुतज्ञानना पशु मे प्रारा है - (१) संजयष्टि भने (२) संगमाद्य. અગમાહ્ય શ્રુતજ્ઞાનના પણ એ ભેદ છે–(૧) આવશ્યક અને આવસ્યક વ્યતિરિક્ત. આવશ્યકવતિરિક્ત અંગમાહ્ય શ્રુતજ્ઞાનના પણ નીચે પ્રમાણે બે ભેદ કહ્યા છે. (1) असि भने उत्ाखि
ܕ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૧
નન્દીસૂત્રની જ્ઞાનચન્દ્રિકા નામની ટીકામાં જ્ઞાનનું વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. તે જિજ્ઞાસુઓએ આ વિષયની વધુ માહિતી ત્યાંથી મેળવી લેવી. !! સૂર્વ ૧૫ ॥
