________________
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. २ क्रियास्थाननिरूपणम् १८३
टीका-पञ्चमक्रियास्थाननिरूपणानन्तरं षष्ठं क्रियास्थानं निरूपयति-'अहावरे' अथाऽपरम् ‘छट्टे' षष्ठम् 'किरियट्ठाणे' क्रियास्थानम् 'मोपावतिए' मिथ्याप्रत्ययिकम्-मिथ्यावादनिमित्त कम् 'त्ति आहिज्जई' इत्याख्यायते, असत्यभाषण. मेव मिथ्या, मिथ्या प्रत्ययः-कारण यस्य तत्-मिथ्यापत्ययिक क्रियास्थान मित्याभिधीयते। मिथ्याप्रत्यथिकस्वरूपं दर्शयति-से जहाणामए' तद्यथानाम 'केइपुरिसे' कश्चित्पुरुषः 'आयहेउवा' आत्महे तोर्वा-आत्मकारणार्थम् ‘णाइहेउं वा' ज्ञातिहेतो वा 'आगारहेउं वा' आगारं गृहं तनिमित्तकम् 'परिवारहेउवा' परिवारहेतो -परिवृत्य परि सर्वतो वा तिष्ठन्तीति परिवारा:-पुत्र-कलत्र-मृत्यचतुष्पदादयः तेषां कृते । 'सयमेव' स्वयमेव 'मुप' मृषा वदनि, अपत्यगिरं संगिरते। अथवा-'अण्णेण वि मुसंवाए।' अन् येनाऽपि मृपा वादयति, अथ 'T 'मुपं वदंतं पि अण्ण समणुनाणइ' मृपावदन्तम्-असतां भाषमाण मन्यं सपनु जागति-तदनुमोदते। एवं खलु तस्स' एवं खलु तस्य 'तप्पत्ति' तत्मत्ययिकम् 'सावनंति' साधं निन्दितं
(६) मृषा प्रत्ययिक क्रियास्थान 'अहावरे छठे किरिय?णे' इत्यादि।
टीकार्थ-अब छठे क्रियास्थान का निरूपण करते हैं। वह इस प्रकार है-छठा क्रियास्थान मृषावाद के निमित्त से होता है, अतएव वह मृषावाद प्रत्यायिक कहलाता है। उसका स्वरूप इस प्रकार है -कोई पुरुष अपने लिए, ज्ञाति जनों के लिए, गृह के निमित्त, परिवार अर्थात् पुत्र कलत्र भृत्य चौपाये आदि के निमित्त स्वयं असत्य भाषण करता है दूसरे से मिथ्याभाषण करवाना है अथवा मिथ्याभाषण करने वाले का अनुमोदन करता है तो ऐमा करने से उसे मिथ्या
(६) भृधा प्रत्याय यिास्थान 'अहावरे छटे किरियटुःणे' त्या
ટીકાર્થ–પાંચમું ક્રિયાસ્થાન કહ્યા પછી હવે આ છઠ્ઠા દિયાસ્થાનનું નિરૂપણ કરવામાં આવે છે. તે આ પ્રમાણે છે.-છઠ્ઠા ક્રિયાસ્થાન મૃષાવાદના નિમિત્તથી થાય છે તેથી જ તે મૃષાવાદ પ્રત્યયિક કહેવાય છે. તે આ પ્રમાણે છે.—કેઈ પુરૂષ પોતાને માટે, જ્ઞાતિજનો માટે, ઘર માટે, પરિવાર અર્થાત્ પુત્ર, કલત્ર, નેકર, ખાટલા વિગેરેના નિમિત્તે પોતે અસત્ય બોલે છે, બીજા પાસે અસત્ય વચન બોલાવે છે, અથવા મિથ્યા ભાષણ કરવાવાળાનું
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૪
