________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १२ समवसरणस्वरूपनिरूपणम् ३०१ __ अन्वयार्थः- (सबलोए) सर्वलोके पश्चास्तिकायात्मके समस्तलोके ये (डहरे य) डहराश्च-लघवः पृथिवीकायिकायेकेन्द्रियाः, कुन्थुपिपीलिकादयः, सूक्ष्मा वा (पाणे) प्राणा:-प्राणिनः, (ये) च-पुनः (वुड़े य) वृद्धाश्च महान्तो हस्त्यादयो बादरा वा (पाणे) प्राणाः-पाणिनः सन्ति (ते) तान् सर्वान (आत्तोपासइ) आत्मवत् पश्येत् । तथा (इणं) इमं प्रत्यक्षतया दृश्यमानम् (महतं) महान्तम् अनाधनन्तत्वाद् विशालम् (लोयं) लोकम्-जीवाजीवात्मकम् (उग्वेहती) उत्प्रेक्षेत कर्मवशाद् दुःखरूपत्वेन विचारयेत् तथा-(बुद्ध) बुद्धः-विज्ञाततत्वो हेयोपादेयकुशलो मुनिः (अप्पमत्तेसु) अप्रमत्तेषु-अप्रमत्तयोगेषु (परिबएज्जा) परिव्रजेत्विचरेत् , अप्रमत्तो भूत्वा विशुद्धसंयम पालयेदिति भावः ॥१८॥ ____टीका-यद्येवं तर्हि मुनिः किं कुर्यादित्याह-'सबलोए' सर्वलोके पश्चास्ति कायात्मके लोके ये 'डहरे य पाणे' डहराश्च-लघवः कुन्थवादयः सूक्ष्मा वा पाणा: से दुःखरूप से विचारकरे कथा 'बुद्धे-बुद्धाः तत्वदर्शी मुनि 'अप्पमत्तेसु -अप्रमत्तेषु' संयम पालन योग में परिव्वएज्जा-परिव्रजेत् दीक्षित् होकर विशुद्ध संयमका पालन करे ॥१८॥ ___ अन्वयार्थ-इस पंचास्तिकायात्मक सम्पूर्ण लोक में जो छोटे अर्थात पृथ्वीकायिक आदि एकेन्द्रिय तथा कुन्थु पीपिलिका आदि प्राणी हैं और जो बडे अर्थात् हाथी आदि बादर प्राणी हैं, उन सब को अपने समान देखे तथा जाने । इस विशाल लोक को दुःख रूप विचारे और कुशल मुनि अप्रमत्त योगों में विचरे विशुद्ध संयम का पालन करे ।१८। __टीकार्थ-मुनि को क्या करना चाहिए, सो कहते हैं-इस पंच अस्तिकाय रूप लोक में जे। कुंथु आदि सूक्ष्म प्राणी हैं और जो बडे तथा 'बुद्धे-बुद्धः' तत्पने पापा मुनि 'अप्पमत्तेसु-अप्रमत्तेषु' सयमनु पासन ४२वामा 'परिव्वएज्ज. परिव्रजेत्' दीक्षा २५४२ ४शन विशुद्ध सय. મનું પાલન કરે છે૧૮
અવયાર્થ–આ પંચાસ્તિકાયાત્મક સંપૂર્ણ લેકમાં જેઓ નાના અર્થાત પૃથ્વીકાયિક આદિ એકેન્દ્રિય તથા કુન્થ પિપીલિકા વિગેરે પ્રાણિ છે, અને જેઓ મોટા અર્થાત્ હાથી વિગેરે જે બાદર પ્રાણી છે, તે બધાને પિતાની જેમજ જુએ, અને પિતાની બરોબર સમજે. આ વિશાલ લેકને દુઃખરૂપ વિચારે તથા કુશલ મુનિ અપ્રમત્ત માં વિચરે અને વિશુદ્ધ સંયમનું पासन ४२. ॥१८॥
ટીકાર્થ-મુનિએ શું કરવું જોઈએ, તે કહેવામાં આવે છે, આ પંચ અસ્તિ કાય રૂપ લેકમાં કુયુ વિગેરે જે સૂમ પ્રાણું છે, અને મોટા હાથી
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૩
