________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ८ उ. १ वीर्यस्वरूपनिरूपणम् छाया-शास्त्रमेके तु शिक्षन्ते अतिपाताय प्राणिनाम् !
एके मन्त्रान् अधीयते प्राणभूतविहेटकान् ॥४॥ अन्वयार्थ:-(एगे पाणिणं अतिवायाय) एके तु पाणिनां जीनाम् अतिपाताय विराधनाय 'सत्य' शास्त्र-धनुर्वेदादि 'सिक्खता' शिक्षन्ते-गृह्णन्ति, 'एगे' एके (पाणभूयविहेडिणो) प्राणभूतविहेटकान् तत्र प्राणाः द्वीन्द्रियाः भूतानि पृथिव्यादीनि, तेषां वि-विविधम् अनेकप्रकारकं हेटकान-बाधकान् ‘मंते' मन्त्रान् 'अहिज्जंती' अधीयते-पठन्तीति ॥४॥
टीका-'एगे' एके पुरुषाः, रागद्वेषाऽपहतमानसाः, जीवानां विनाशकारकम् 'सत्य' शस्त्रं-खड्गादिपहरणम्, अथवा-'सत्थं' शास्त्रम्-धनुर्वेदादिकम् 'सिक्खंता'
प्रमाद्वान् एवं सकर्मक जीव का वीर्य बालवीर्य है, यही सूत्रकार दिखलाते हैं--'सत्थमेगे उ' इत्यादि।
शब्दार्थ-'एगे पाणिणं अतिवायाय-एके प्राणीनां अतिपाताय' कोई प्राणियों का वध करने के लिये 'सत्थं-शस्त्रम्' तलवार आदि शस्त्र अथवा धनुर्वेदादि 'सिक्खंता-शिक्षन्ते' सीखते हैं 'एगे-एके' तथा कोई 'पाणभूयविहे डिणो-प्राणभूतविहेठकान्' प्राणी और भूतों को मारनेवाले 'मंते-मन्त्रान्' मन्त्रों को 'अहिज्जति-अधीयते' पढते हैं॥४॥ ___अन्वयार्थ--कोई कोई प्राणियों की विराधना करने के लिए धनुवेद आदि शास्त्र सीखते हैं । कोई प्राणों और भूतो के लिए बाधाकारी मंत्रों का अध्ययन करते हैं ॥४॥
टीकार्थ--राग और द्वेष के कारण जिनका चित्त अभिभूत हो गया है, ऐसे कई पुरुष जीवों का विनाश करने वाले 'सत्य' अर्थात् खड्ग
પ્રમાદવાળા અને કર્મવાળા જીવને બાળવાર્ય છે. એજ હવે સૂત્રકાર प्रट ३३ 2. 'सत्थमेगे उ' त्यादि
Avi --'एगे पाणिणं अतिवायाय-एके प्राणिनां अतिपाताय' योन। १५ ४२। भाटे 'सत्थं-शस्त्रम्' तसार विगेरे शख अथवा धनु । विगेरे 'सिक्खंता-खिक्षन्ते' शीसे छे. 'एगे एके' तथा 'पाणभूय विहेडियो -प्राणभूतविहेटकान्' प्राण भने भूताने भारावा ' 'मंते-मन्त्रान्' भत्रोने 'अहिज्जति-अधीयते' शीसे छे. ॥४॥
અવયાર્થ—કઈ કઈ વ્યક્તિ પ્રાણિની વિરાધના (હિંસા) કરવા માટે ધનુર્વેદ વિગેરે શસ્ત્રવિદ્યા શીખે છે, કે વ્યક્તિ પ્રાણો અને ભૂતને બાધા કારક મંત્રોને અભ્યાસ કરે છે. જો
ટીકાઈ- રાગ અને દ્વેષના કારણે જેઓનું ચિત્ત પરાજીત થયેલ છે, એવા કોઈ પુરૂષ અને નાશ કરવાવાળા સ્થ” અર્થાત ખગ વિગેરે
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
