________________
5
समयार्थचोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ५ उ. १ नारकीयवेदनानिरूपणम् ३५९ __ अन्वयार्थ:-(महाहिताव) महाभितापं (सतंच्छणं नाम) संतक्षणं नाम नरको विद्यते (जत्थ) यत्र यस्मिन् नरके (अमाहुकम्मा) असाधुकर्माणः' (कुहाडहत्था) कुठारहस्ताः कुठारं हस्ते कन्वा (ते नारया) तान नारकान् (हत्थेहिं पारहिं य बंधिऊण) हस्तः पादेश्व बद्ध्वा (फलगंव) फलकं काष्ठमिव (तच्छंति) तक्ष्णुचन्ति-कर्तयन्तीति ॥१४॥
टीका-'महाहिताव महाभितापम् , महादुखोत्पादकं 'संतच्छणं नाम' संतक्षणं नाम नरकस्थानं संभाव्यते । 'जत्थ' यत्र नरके 'असाहुकम्मा' असाधुकर्माणो निरनुकम्पाः परमाधार्मिकाः 'कुहाडहत्था' कुठारहस्ताः सन्तः ते नारया
शब्दार्थ--'महाहिता-महाभितापम्' महान् संताप देने वाला 'संतच्छणं नाम-संतक्षणं नाम' संतक्षण नामक नरक है 'जत्थ-यत्र' जिस नरक में 'असाहुकम्मा-असाधुकर्माणः' पापकर्म करने वाला 'कुहाडहत्था-कुठारहस्ता' हाथ में कुहाडा लिये हुए 'ते नारया-तान् नारकान्' उन नारकों को 'हत्थेहिं पाएहिं य बंधिऊणं-हस्तैः पादैश्च बद्ध्वा ' नारकी जीवों के हाथ और पैर बांधकर 'फलगं व-फलकमिव' काष्ठ की तरह 'तच्छंति-तक्ष्णुवन्ति' काटते हैं ॥१४॥
अन्वयार्थ-अत्यन्त संताप देने वाला संतक्षण नामक नरक है। उसमें परमाधार्मिक हाथ में कुठार लेकर नारकों के हाथ और पैर बांधकर उन्हें काष्ठ की तरह काटते हैं ॥१४॥
टीकार्थ--वहां संतक्षण नामक नरक है जो महान् दुःखजनक है। उस नरक में असाधुकर्मा परमाधार्मिक दयाहीन होकर नारकों के हाथ
शा-'महाहितावं-महाभितापम्' भडान सता५ हेवावा 'संतच्छणं नाम-संतक्षणं नाम' तक्ष नामनु न२४ छ. 'जत्थ-यत्र' २२3भा 'असाहकम्मा-असाधुकर्माणः' ५।५ ४२वावा 'कुडाडहत्था-कुठारहस्ताः' साथमा ४ सी३ ते नारया-तान् नारकान्' ते ना२३॥ ने हत्थेहिं पाएहिं य बंधिऊणंहस्तैः पादच बद्ध्वा' ना२ ७वाना हाय भने ५ मांधी 'फलगवफल कमित्र' alssnी म तच्छंति-तक्ष्णुवन्ति' ४१ छ. ॥१४॥
સૂત્રાર્થ–સંતક્ષણ નામનું એક અતિશય દુઃખપ્રદ નરકસ્થાન છે. તે નરકમાં ઉત્પન્ન થયેલા નારકોના હાથપગ બાંધીને, પરમધામિકે તેમને કુહાડી વડે કાષ્ઠની જેમ કાપે છે. ૧૪
ટીકાર્યું–હવે સૂત્રકાર સંતક્ષણ નામના નરક સ્થાનની વાત કરે છે. તે સંતક્ષણ નરકમાં જે નારકે ઉત્પન્ન થાય છે, તેમને અંગછેદનની પીડા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
