________________
५२२
आचारागसूत्रे स्पर्शाः शरीरमेवाभिभवन्ति न तु मां धर्मानुष्ठायिन '-मिति विचिन्त्य सर्वदुःखवे. दनासहनशीलो भवेदित्याशयः ॥ सू० ॥ १८ ॥ इङ्गितमरणाधिकारः प्रोक्तः, इदांनी पादपोपगमनमुपलक्ष्य दर्शयति-'अयं'इत्यादि। मूलम्-अयं चाययतरे सिया, जो एवमणुपालए ॥
सव्वगायनिरोहेऽवि, ठाणाओ न विउब्भमे ॥१९॥ छाया-अयं चायततरः स्याद् , य एवमनुपालयेत् ॥
सर्वगात्रनिरोधेऽपि, स्थानान्न व्युद्दमेत् ॥१९॥ टीका-'अय-मित्यादि, अयं च-चकारस्त्वथै, अनुपदवक्ष्यमाणः पादपोगमनविधिः, आयततरः पूर्वोक्तभक्तपरिज्ञेङ्गितमरणापेक्षया श्रेष्ठतरः, स्यात् भवेत्, अस्तीत्यर्थः एतस्मिन्नपि मरणे प्रव्रज्या-सलेखनादिकमिङ्गितमरणविधिवदेव सर्वे बोध्यम् । किमेतेन प्रकृते समायातमित्याह-'य एव'-मित्यादि, यः मुनिः, एवं इस प्रकार विचार कर वह आये हुए समस्त दुःखजन्यवेदनाओंको सहन करने का स्वभाववाला बने ॥१८॥
यहां तक इंगितमरणका अधिकार कहा। अब यहांसे आगे पादपोपगमन संथारेका प्रकरण प्रारंभ होता है--'अयं' इत्यादि ।
इस सूत्र में "च" यह शब्द "तु" के अर्थ में आया है। यह पादपोपगमन संथाराकी विधि, कि जो अभी कही जानेवाली है वह पूर्वमें कथित भक्तपरिज्ञा और इंगितमरणकी अपेक्षासे श्रेष्ठतर है। इस मरणमें भी प्रव्रज्याग्रहण, संलेखना आदिका धारण, यह सब विधि इंगितमरणकी विधिकी तरह ही समझना चाहिये । इस कथन से प्रकृत कथनमें क्या बात आई ? इसका उत्तर देते हुए सूत्रकार कहते हैं किનથી.” આ પ્રકારને વિચાર કરી તે આવેલી સમસ્ત દુઃખજન્ય વેદનાઓને સહન કરવાના સ્વભાવવાળા બને. (૧૮)
અહિં સુધી ઇંગિત મરણને અધિકાર કહ્યો, હવે આગળ પાદપપગમન संथाराना प्र४२नो प्रारम थाय छ-'अयं' त्याह.
આ સૂત્રમાં “a” એ શબ્દ “” ના અર્થમાં આવેલ છે. એ પાદપેપગમન સંથારાની વિધિ કે જે હવે કહેવામાં આવશે તે અગાઉ કહેવામાં આવેલ ભકતપરિજ્ઞા અને ઇગિતમરણની અપેક્ષાથી શ્રેષ્ઠતર છે. એ મરણમાં પણ પ્રવજ્યાગ્રહણ, સંભેખના વગેરેનું ધારણ, આ બધી વિધિ ઇંગિત મરણની વિધિની માફકજ સમજવી. આ કથનથી પ્રકૃત કથનમાં કઈ વાત આવી? આને ઉત્તર આપતાં સૂત્રકાર કહે છે કે–જે મુનિ અગાઉની વિધિ પ્રમાણે પાદપેપ
श्री. मायाग सूत्र : 3
