________________
आचारागसूत्रे तिष्ठेत् , तथा हि-सङ्कोचनोद्विग्नो हस्तपादाघवयवं प्रसारयेत् , तेन श्रान्त आसीदेत् इङ्गितप्रदेशे परिभ्रमेद्वा, तथापि-एवं कुर्वन्नपि यो मुनिः, अभ्युद्यतमरणाद् गिरिरिवाऽप्रकम्प्यः शरीरमात्रेण तु चलित एव समाहितः समाधिस्थापितचित्तो भवेत् सोऽगीः अनिन्द्यः, आराधक एवेत्यर्थः । स भावतोऽचल इङ्गितदेशे गमनादिकं कर्तुमर्हतीत्याशयः ॥ सू० १४ ॥
उक्तमेवार्थ प्रकटयति-'अभिक्कमे' इत्यादि । मूलम्-अभिक्कमे पडिकमे, संकुचए पसारए ॥
कायसाहारणहाए, इत्थ वावि अचेयणो ॥ १५ ॥ छाया-अभिक्रामेत् प्रतिक्रामेत् , सङ्कोचयेत्प्रसारयेत् ॥
कायसाधारणार्थाय, अत्र वाऽपि अचेतनः ॥ १५ ॥ दिक अवयवों के संकोचसे यदि वह उद्विग्न चित्तवाला हो जाता है, तो वह हस्तपादादिको फैला सकता है। लेटे२ यदि वह थक जाता है तो वह उठ कर बैठ भी सकता है, और इंगितप्रदेशमें घूम भी सकता है। इस प्रकारसे अपनी परिस्थितिको संभालता हुआ भी वह प्राप्त हुए मरणसे चंचलचित्त नहीं बनता, प्रत्युत पर्वतके समान अडोल ही रहता है। केवल शरीर से ही चलता है परन्तु गृहीत समाधि से कि जिसमें उसने अपना चित्त स्थापित किया है उससे चलित नहीं होता। ऐसा साधु ही अनिंद्य आराधक होता है। भावसे अचल होकर ही यह इंगित प्रदेश में गमनादिक कर सकता है ॥१४॥
कथित अर्थको ही सूत्रकार प्रदर्शित करते हैं-' अभिक्कमे' इत्यादि । –આર્તધ્યાનથી યુકત ન બને. હાથ પગના અવયવોના સંકોચથી જે તે ઉદ્વિગ્ન ચિત્તવાળા થઈ જાય તે તે એને ફેલાવી શકે છે. સુતા સુતાં જે તે થાકી જાય તે તે ઉઠીને બેસી શકે છે અને ઈગિત પ્રદેશમાં ફરી શકે છે. આ પ્રકારથી પરિસ્થિતિને સંભાળતાં છતાં પણ તે પ્રાપ્ત થતા મરણથી ચંચળ ચિત્તવાળા બનતા નથી, પરંતુ પર્વતની જેમ અડેલ રહે છે. કેવળ શરીરથી જ ચાલે છે. પરંતુ લીધેલ સમાધિથી કે જેમાં તેણે ચિત્ત સ્થાપિત કરેલ છે તેનાથી ચલિત થતા નથી. એવા સાધુ જ પ્રશંસા મેળવનાર બને છે. ભાવથી અચળ બનીને જ
गित प्रशमां हरी-शश छे. (१४) घडवामा मापेक्षा मथ न.१ सूत्रधार प्रहशित ४२ छ-'अभिक्कमे त्याहि.
श्री. मायाग सूत्र : 3
