________________
३२६
आचारागसूत्रे 'अहमस्मीति 'अहमेव बहुश्रुतोऽस्मीति प्रत्येकं प्रलपन्तस्ते व्युत्कर्षयेयुः स्वं स्वमात्मानं प्रशंसन्ति, यथा-यदाचार्यों जानाति तन्मया मागेव ज्ञातमित्यादि । किञ्च-उदासीनान्-उपशान्तकषायान् स्खलितहितकथनप्रवृत्तानऽन्यानपि परुषं वदन्ति आक्षिपन्ति । तदेव दर्शयति-पलितमित्यादि, पलितं प्राक्तनं दीक्षाग्रहणात्याकालिकचरितं काष्ठभारवहनादिकं प्रकथयेयुः-प्रवदन्ति-'पूर्व तृणकाष्ठभारवाहनादिभिर्घष्टशिरसि तव नैकोऽपि केशो दृष्टिगोचरीभवति, एवंभूतस्त्वं किमिदानीमुपदेष्टुं प्रवृत्तोऽसि' इत्यादि। अथवा अतथ्यैः असद्भिर्दो षैः प्रकथयेयुः परुषं हैं। "मैं ही बहुश्रुत हूं"-इस प्रकार ये हरएकसे अपनी आश्लाघा किया करते हैं। इसमें ये कभी २ यह भी कह दिया करते हैं कि जो आचार्य जानते हैं वह तो मैं पहिलेसे ही जानताथा-आदि। तथा-जिन की कषायें उपशांत हो चुकी है, आत्महितसे भ्रष्ट बने हुए मनुष्योंको जो आत्महितके उपदेश करने में प्रवृत्त हैं ऐसे अन्य साधुजनोंका भी ये तिरस्कार करते हैं-उनके प्रति भी ये कठोर वचनोंका प्रयोग करते हैं । इसी बातको सूत्रकार " पलितं प्रकथयेत्" इत्यादि सूत्रांशसे प्रकट करते हैं । दीक्षा ग्रहण करनेके पहिलेके समयके आचरणका नाम पलित है। यदि कोई बकुश निर्मल संयम मार्गके आराधक साधुजनसे ऐसा कहे कि हम तुम्हें जानते हैं, तुम वे ही हो जो पहिले काष्ठका भार माथे पर ढोया करते थे । देखो; यही कारण है कि पहिले तृणकाष्ठके भारों को ढोते ढोते तुम्हारे माथे-शिरपर एक बाल भी नजर नहीं आ रहा है, तुम ऐसे हो; अब इस समय क्या हमें उपदेश देने के लिये प्रवृत्त हो?-इस प्रकारके कथनका नाम पलित कथन है । अथवा जो दोष उसमें न हों છે. “હું જ બહુશ્રુત છું ” આ પ્રકારથી તે દરેકની સામે પોતાની બડાઈ હાંકયે રાખે છે. આમાં તે કઈ વખતે એવું પણ કહે છે કે આચાર્ય જે જાણે છે આ તે હું पडसेथी - anा छु. वि.
તથા–જેની કષાય ઉપશાન્ત થઈ ચૂકી છે, આત્મહિતથી ભ્રષ્ટ બનેલા માણસને જે આત્મહિતને ઉપદેશ આપવામાં પ્રવૃત્ત છે એવા અન્ય સાધુજનોને પણ તે તિરસ્કાર કરે છે. એના તરફ કઠોર વચનને પ્રયોગ કરે
2॥ पातने सूत्र२ " पलितं प्रकथयेत्” त्या सूत्रांशथी प्रगट ४२ छ. દીક્ષા લીધા પહેલાંના સમયના આચરણનું નામ પલિત છે, કદી કોઈ બકુશ નિર્મલ સંયમ માર્ગના આરાધક સાધુજનને એમ કહે કે હું તમને જાણું છું તમે તે એ છે કે પહેલાં લાકડાના ભારા માથે ઉપાડતા હતા. જુઓ; આ કારણે તમારા માથામાં એક પણ વાળ નજરે પડતા નથી, તમે તો એવા છે,
श्री. मायाग सूत्र : 3
