________________
आचाराङ्गसूत्रे
सर्वथा विपर्यस्तोऽनेकभवेषु परिभ्रमन् भ्रान्तः संयमात्मघातमेव करोतीति तात्पर्यम् । सूत्रे उपैतीत्यस्याssवृत्त्या वचनविपरिणामेन च यथायोग्यमन्वयः ।। सू० ३ ॥ ये पुनरविपर्यस्ताः संयमिनस्तेषां कर्तव्यमुपदिशति - ' इणमेव ' इत्यादि ।
मूलम् - इणमेव नावकखंति, जे जणा धुवचारिणो । जाइमरणं परिन्नाय, चरेऽसंकमणे दढे || नत्थि कालस्सऽणागमो ॥ सू०४ ॥ छाया -- इदमेव नावकाङ्क्षन्ति, ये जना ध्रुवचारिणः । जातिमरणं परिज्ञाय, चरेदशङ्कमना दृढः || नास्ति कालस्याऽनागमः || सु० ४ ॥
१९४
"दाराः परिभवकारा, -बन्धुजनो बन्धनं विषं विषयाः । कोऽयं जनस्य मोहो, ये रिपवस्तेषु सुहृदाशा " ॥ १ ॥ ये जो स्त्री आदिक पदार्थ हैं वे मेरा तिरस्कार करने वाले हैं । बन्धु जन एक बन्धन हैं । विषयादिक विष हैं। ऐसा क्या इस प्राणी का मोह है जो अपने शत्रुओं को भी मित्र समझ रहा है। इस प्रकार यह प्राणी विपरीतबुद्धिवाला बनकर अनेक भवों में परिभ्रमण कर हेयोपादेय के विवेक से रहित होकर संयमरूप अपनी आत्मा का घात करता रहता है । आत्मा का स्वभाव संयमस्वरूप है, इसको पालन नहीं करना, अथवा आत्मा को संयमी नहीं बनाना आत्मा की घात करना है | सू० ३ ॥ जो सच्चे चारित्र से युक्त हैं वे इस असंयमिजीवन को पसन्द नहीं करते हैं, यह बात इस सूत्र में प्रदर्शित करते हैं- " इणमेव नावकति' इत्यादि ।
दाराः परिभवकारा, बन्धुजनो बन्धनं विषं विषयाः । कोऽयं जनस्य मोहो, ये रिपवस्तेषु सुहृदाशा ॥ १ ॥
"
આ જે સ્ત્રી આદિક પદાથ છે તે મારો તિસ્કાર કરવાવાળા છે. 'જન એક બંધન છે. વિષયાદિક વિષ છે. એવા કયા આ પ્રાણીના મેહ છે જે પેાતાના શત્રુઓને પણ મિત્ર સમજે છે. આ પ્રકારે આ પ્રાણી વિપરીત બુદ્ધિવાલા બનીને અનેક ભવામાં પરિભ્રમણ કરી હેચેાપાદેયના વિવેકથી રહિત થઈને સંયમરૂપ પોતાના આત્માના ઘાત કરતા રહે છે. આત્માના સ્વભાવ સંચમસ્વરૂપ છે તેનું પાલન નહિ કરવું અથવા આત્માને સંયમી નહિ બનાવવા તે આત્માની ઘાત કરવા ખરાખર છે. ! સૂ૦ ૩૫
(6
જે સાચા ચારિત્રથી યુક્ત છે તે આવા અસંયમિજીવનને પસંદ કરતા नथी, या वात या सूत्रमा प्रहर्शित उरे छे -" इणमेव नावखंति' इत्यादि.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
