Page Text
________________
સ્તુતિચતુર્વિશતિકા
[ ૧૫ શ્રી ધર્મ
૧૮૬
अन्वयः નિ–સ્થા, રાશિ , કન્યાવિતા, નૂતન-મન-લાઇ-ગામા, ના-અનિતા प्रज्ञप्तिः वः लाभान् क्रियात् ।
શબ્દાર્થ નિ=મયૂર, મેર.
કવિતા યાચના કરી નથી જેની એવી. સ્થા=રહેવું.
પ્રજ્ઞા (મુપ્રજ્ઞત્તિ =પ્રજ્ઞપ્તિ (દેવી). જિસ્થા=મયૂર ઉપર આરૂઢ થયેલી.
પાણ=ઉચ્ચ, ઉત્કૃષ્ટ =આયુધ-વિશેષ.
નૂતનામોગાત્રામાં=નવીન કમલેના જેવી રાત્રિ (૧) શક્તિ છે હસ્તમાં જેના એવી;
ઉત્કૃષ્ટ છે કાંતિ જેની એવી. (૨) શક્તિને વિષે હસ્ત છે જેના એવી. ઢામાન ( [ સામ) લાભેને.
નયં=નીતિ. યાવિત (ધા ચા )કયાચના કરેલ, આજીજી !
આરિત (ઘા)િ=સર્વથા વ્યાપ્ત. કરેલ.
નવનિતા=નીતિથી સર્વથા વ્યાપ્ત.
બ્લેકાર્થે શ્રી પ્રજ્ઞપ્તિ દેવીની સ્તુતિ
મયૂર ઉપર આરોહણ કરનારી એવી, વળી શકિત (નામનું આયુધ) છે હસ્તમાં જેના એવી, તથા નહિ યાચના કરવા છતાં (અભીષ્ટને અર્પણ કરનારી) એવી, તેમજ નવીન કમલના જેવી ઉત્કૃષ્ટ છે કાતિ જેની એવી અને વળી નીતિથી સર્વથા વ્યાપ્ત એવી પ્રજ્ઞપ્તિ દેવી) (હે ભવિક જન !) તમને (સમ્યક્ત્વાદિક) લાભ કરે.”—૬૦
સ્પષ્ટીકરણ પ્રજ્ઞપ્તિ દેવીનું સ્વરૂપ
પ્રકષ્ટ છે જ્ઞાન જેને વિષે તે પ્રજ્ઞપ્તિ” એમ પ્રજ્ઞપ્તિ શબ્દ ઉપરથી જોઈ શકાય છે. આ પ્રજ્ઞપ્તિ પણ એક વિદ્યાદેવી છે. તેને બે હાથ છે. તે એક હાથમાં શક્તિ નામનું આયુધ રાખે છે. જયારે બીજા હાથમાં તે કમલ રાખે છે. એની કાંતિ પણ કમલ-સમાન છે. વિશેષમાં એને મિરનું વાહન છે. વિચારે આ હકીકતને સારૂ નીચેને કલેક–
. “शक्तिसरोरुहहस्ता मयूरकृतयानलीलया कलिता।
પ્રજ્ઞત્તિવૈજ્ઞાઁ, ગુoો જ મv=ામાં ” આયા નિર્વાણ-કલિકામાં તે આ દેવીને ચાર હાથવાળી વર્ણવી છે. એને લગતે ઉલેખ નીચે મુજબ છે:_ "तथा प्रज्ञप्तिं श्वेतवर्णी मयूरवाहनां चतुर्भुजां वरदशक्तियुक्तदक्षिणकरां मातुलिङ्गशक्तियुक्तवामहस्तां चेति"
અર્થાત–પ્રજ્ઞપ્તિ દેવીને વર્ણ શ્વેત છે અને મોર એ એનું વાહન છે. વળી એને ચાર હાથ છે. તેના જમણા બે હાથ વરદ અને શક્તિથી વિભૂષિત છે, જ્યારે ડાબા બે હાથ બીજોરા અને શક્તિથી અલંકૃત છે. •
| SR No. | 006285 |
| Book Title | Stuti Chaturvinshatika Sachitra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Agmoday Samiti |
| Publication Year | 1926 |
| Total Pages | 478 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |