________________
બો તત્વ ન શાયતે પૂરું અહો ! ખેદની વાત છે કે, આટઆટલું કષ્ટ કરવા છતાં તત્ત્વની વાત જાણી શકાતી નથી !
ગુવજ્ઞાને શિરસાવંદ્ય ગણીને બે મુનિઓ રાજગૃહીમાં પ્રવેશ્યા, અને જયાં શય્યભવ આદિ ભેગા થયા હતા એ યજ્ઞ મંડપ પાસે એઓ
અહો #ષ્ટ કહો કષ્ટ આટલું બોલીને પસાર થઈ ગયા. શય્યભવની વય નાની હતી, છતાં એનામાં સત્યને સમજવાની અને સમજીને આદરવાની અદમ્ય તાલાવેલી હતી, એથી આ મુનિવચન સાંભળીને એ વિચારી રહ્યો કે, જૈન મુનિઓ કદી અસત્ય બોલે જ નહિ, માટે આ વાતમાં કંઈક તથ્ય તો હોવું જ જોઈએ ! એણે પોતાના પુરોહિત-ગુરૂને પૂછ્યું : ધર્મતત્ત્વ શું છે? એ સમજવાની મારી ઇચ્છા છે. ગુરુ એ
જ્યારે ગોટાળા વાળતા યજ્ઞયાગને જ ધર્મ માનવાની વાત કરવા માંડી, ત્યારે શય્યભવે યૌવનસહજ સાહસનો આશ્રય લેતા કહ્યું : મને સાચું ધર્મ તત્ત્વ સમજાવો ! જૈનશ્રમણો કદી અસત્ય ન બોલે ! આજે હું આ તલવારના જોરે પણ સાચું સમજવા માગું છું.
શäભવે જયાં તલવાર તાણી, ત્યાં જ પુરોહિતે કહ્યું : તારે ધર્મ જાણવો જ હોય, તો જાણી લે કે, અહિંસા-સંયમ-તપ આ જ ધર્મ છે ! આ બાજુ આવ, તને સાચા દેવ બતાવું ! આમ કહીને એ પુરોહિતે એક યજ્ઞસ્તંભની નીચે છુપાવી રાખેલી. શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુજીની પ્રતિમાના દર્શન શય્યભવને કરાવ્યા ! એથી શય્યભવ વિચારી રહ્યો કે, અહીં જ ખરેખરું દેવત્વ અંકિત થયેલું જણાય છે ! એ વિચારમાં હતો, ત્યાં તો ફરી એના કાને પેલો ધ્વનિ “દો વર કદી ” અથડાયો. એ તરત જ મંડપની બહાર આવ્યો. જૈન મુનિઓને ઉભા રાખીને એણે પૂછ્યું : ભગવન્! અહીં જો ધર્મ નથી, તો ધર્મ છે ક્યાં? મુનિઓએ કહ્યું : ધર્મ બતાવવાનો અધિકાર અમારા ગુરૂ દેવોનો છે. એઓ ઉદ્યાનમાં બિરાજે છે.
શäભવ એ બે મુનિઓની સાથે શ્રી પ્રભવસ્વામીજી પાસે પહોંચ્યો અને એણે ધર્મ જાણ્યો. એનામાં સાચાને સ્વીકારવાની સાહસિકતા તો હતી જ. એથી પ્રભવસ્વામીજીના ચરણે એક અદના શિષ્ય તરીકે
૪૦
-- મહારાજા ખારવેલ
