Page Text
________________
હતી. સેનાપતિમાંથી સરમુખત્યાર બનેલા પુષ્યમિત્રે મગધમાં જે જોહુકમી ચલાવવા માંડી અને એથી જૈનશાસનના અસ્તિત્વ સામે જે એક પડકાર ઉભો થયો, એનો સજ્જડ-જવાબ વાળવા ખારવેલ માટે ધર્મ યુદ્ધ ખેલવું અનિવાર્ય બન્યું અને એ એમણે ખરેખરી ખુમારીથી ખેલી બતાવ્યું.
કલિંગની પાટનગરી તોષાલી-કનકપુરની નજીકમાં જ કુમારગિરિ અને કુમારીગિરિ નામના બે પર્વતો શત્રુંજ્યાવતાર અને ઉજ્જયંતાવતાર તરીકે પ્રસિદ્ધ હતા. આની ઉપર મહારાજ શ્રેણિકે જિન-મંદિરો બંધાવ્યા હતા અને સાધકોની આરાધના માટે અનેક ગુફાઓ પણ બનાવરાવી હતી. આ બધાનો જીર્ણોદ્ધાર કોઈ જીર્ણોદ્ધારકની રાહ જોઈ રહ્યો હતો અને આ માટે એ મૂંગો-મૂંગો સાદ નાખી રહ્યો હતો, મહારાજા ખારવેલે આ સાદ ઝીલી લીધો અને આ બે સ્થાનો ફરીથી તીર્થ તરીકે કલિંગમાં વધુ વિખ્યાત બને, એવું પુનરૂદ્ધાર-કાર્ય એમણે કરાવ્યું.
દુકાળ, રાજ્યપલટાઓ આદિની અસરથી તત્કાલીન શ્રમણ સંઘ પણ મુક્ત નહોતો રહી શક્યો. આના કારણે આગમ-શ્રુતના સ્વાધ્યાયથી માંડીને પઠન-પાઠન-સર્જનની પ્રવૃત્તિમાંય જબરી ઓટ અને ખોટ આવી હતી. મહારાજા ખારવેલ આ પ્રશ્નનો ઉકેલ લાવવાની શ્રુત-ભક્તિથી સભર રાજવી હતા, અને કલિંગમાં જૈન-શ્રમણોનું વિરાટ સંમેલન યોજીને એમણે પોતાની શ્રુત-ભક્તિ અદા કરી બતાવી. આ સંમેલનના પ્રતાપે અને આગમ-વાચનના પ્રભાવે ફરીથી એ શ્રુત-સરવાણી ખળખળ નાદે વહેતી થઈ ! કલિંગનો વિશાળ-પ્રદેશ જિન-ધર્મથી વધુ સુવાસિત બને, એ ભાવનાની સફળતા, આ સંમેલનનું એક સર્વભોગ્ય ફળ બની ગયું અને મહારાજા ખારવેલને એ દ્વાદશાંગી રક્ષકનું બિરૂદ આપી ગયું.
ખારવેલની સામે સમ્રાટ અશોક આદિના યુદ્ધોથી નિસ્તેજ બની ગયેલી કલિંગની ધરતીને પુનઃ શણગારીને રાષ્ટ્ર અને પ્રજા તરફની ફરજ અદા કરવાનીય મસ મોટી જવાબદારીઓ હતી અને એમણે નહેરો આદિ ખોદાવીને તેમજ કોટ-કિલ્લાના પુનરુદ્ધાર કરીને કલિંગને એક એવું અજેય રાષ્ટ્ર બનાવ્યું કે, ગમે તેવો બળિયો-દેશ પણ કલિંગની સામે આંગળી કરી શકે નહિ!
મહારાજા ખારવેલ
| SR No. | 006183 |
| Book Title | Maharaja Kharvel |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Purnachandrasuri |
| Publisher | Panchprasthan Punyasmruti Prakashan |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |