________________
પ્રતિષ્ઠાની પનોતી પળ આવી, અને કુમારગિરિનું એ તીર્થધામ કલિંગ-જિન”ની સુવર્ણમય પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠાથી જાણે સપ્રાણ અને સજીવન બની ઉઠ્યું ! મહારાજા ખારવેલ, પટરાણી ઘુસી, રાણી પૂર્ણમિત્રો તેમજ પાટવીકુમાર વક્રરાય આદિ રાજ્યના પરિવારનો હર્ષ તો ત્યારે કોઈ મહાસાગરની જેમ હિલોળા લઈ રહ્યો હતો, એ મહાસાગરમાં હર્ષની નાની-મોટી અનેક નદીઓ મળી રહી હતી અને “સાગર-સંગમ” જેવી ધન્યતા એ તીર્થભૂમિ અનુભવી રહી હતી.
રાજા ખારવેલના સ્વર્ગવાસી પૂર્વજો પણ આ પ્રસંગ નિહાળે, તો ધન્યતા અનુભવ્યા વિના ન રહી શકે, તો પછી કલિંગની જનતા ધન્યતા અનુભવીને કલિંગના તારણહાર આ રાજવી ઉપર ઓવારી જાય, એમાં આશ્ચર્ય શું હતું? પ્રતિષ્ઠાનો આ પ્રસંગ તો ઉજવાઈ ગયો, પણ રાજા ખારવેલના અંતરમાં આ પ્રસંગ ભાવનાના અનેકવિધ તરંગ જન્માવવા પ્રબળ નિમિત્ત બની ગયો હતો ! તરંગોની એ સૃષ્ટિ ઘણી જ ભવ્ય હતી. રાજા ખારવેલ તરંગી ન હોવા છતાં આ તરંગો પર તરવું, એમને ખૂબ જ ગમતું હતું, એથી એકાંત મળતા જ એઓ એ તરંગોને રંગીન અને સંગીન બનાવવાની કોશિશ કર્યા કરતા. - શ્રી સુપ્રતિબદ્ધસૂરિજીના સહવાસના સંયોગે મહારાજા ખારવેલની ધર્મભાવના વધુ જાગૃત બની ઉઠી હતી. એમની સમક્ષ હવે જેને ફરજ તરીકે ઓળખાવી શકાય, એવું એક પણ રાજકાજ બાકી રહ્યું નહોતું. એક અણનમ રાષ્ટ્ર તરીકેની આબરૂનો વિજયધ્વજ સતત ફરકાવતો રાખવા કાજે કલિંગ માટે જે જે જરૂરી હતું. એ એ બધું રાજા ખારવેલે કલિંગની માભોમને ચરણે માત્રાતીત પ્રમાણમાં ધરી દીધું હતું. આમ, કલિંગના સ્વામી તરીકે ઓળખાવવા માટે ખારવેલને હવે ખાસ કંઈ કરવાનું રહેતું નહોતું, પણ ધર્મના સેવક તરીકેની ધન્યતા પામવા જે જે કર્તવ્ય અદા કરવા જરૂરી હતા, એમાંનું હજી તો ઘણું જ ઓછું પોતે કરી શક્યા હતા, એમ રાજા ખારવેલને થયા કરતું હતું, એથી એ તરંગની સૃષ્ટિને શણગારવામાં તેઓ અંતરનો આનંદ અનુભવે, એ સહજ હતું.
મહારાજા ખારવેલ
-
~~
~ ૧૦૧
