________________
૬
જૈનેાની ખબર લઈ શકાય છે. અખા (એક અધ્યયન)' પૃ. ૪૪ ઉપર શ્રી ઉમાશ ંકર જોષી કહે છે તેમ ‘આત્મનીરીક્ષણુશીલ પુરુષો પોતીકાં ગણ્યાં હોય એવાં માણસાને હંમેશાં પંપાળ્યે, જ રાખવાને બદલે જરૂર પડયે તેમને નિયપણે પ્રહાર પણ કરે છે.' વળી સમય સુંદર નિગુ`ણ ભાવથી ભજન કરનાર સ તેની સાખી અને સખદી શૈલી તથા સગુણભાવથી ભજન કરનાર ભક્ત કવિએ સુરદાસ, તુલસીદાસ આદિની સાખી અને .પદાવલીઓથી પણ પ્રભાવિત થયેલ જણાય છે.
નરસિંહ મહેતા, મીરાંબાઈ અને પ્રેમાનંદની પ્રેમલક્ષણા ભક્તિ ની અસર આનંદધનજી ઉપર પડેલી જણાય છે. ‘ઋષભદેવ સ્તવન’ ની નીચેની પંક્તિએ તેનું ઉદાહરણ છે –
ઋષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ માહરા રે, એર ન ચાહું રે ક ત.’ આ મીરાંબાઈના એવા જ ઉદ્બારાની તરત જ યાદ આપે છે. આન ધનજીના જ્ઞાન-ભક્તિનાં ઉત્તમ પદ્યમાં અને સ્તવનેમાં ઊંચું અધ્યાત્મજ્ઞાન છે જે તેમને કબીર, નરસિ ંહ, મીરાંબાઈ, અખા ધીરે। અને બ્રહ્માનદ જેવા ઉત્તમ જ્ઞાની ભક્તકવિએની હરાળમાં મૂકે છે.૪ આખાએ સત્તરમા શતકની દૃષ્ટિએ વિચારતાં જૈનધારાના એ સમયમાં કુલ ૩૮૯ જૈન ગુજરાતી કવિએ પ્રાપ્ત થાય છે અને તેમાંના આ અગ્રણી કવિએ તે આખીએ જૈનધારાના અગ્રણી કવિએામાં મેાખરાનું સ્થાન ધરાવે છે એટલું જ નહિ પણ નયસુંદર, સમયસુંદર, ઋષભદાસ, આન ધનજી અને યશેાવિજય એ પાંચ તા ગુજરાતી સાહિત્યના સમર્થ કવિએમાં પણ પેાતાનું ઊંચું સ્થાન પ્રાપ્ત કરે છે અને આપણને નરસિંહ મહેતા, ભાલણ, મીરાંબાઈ,
૪. આનંદઘનજી કવિતામાં ચૈતન, સુમતિ અને દુમતિના રૂપાને વારવાર ઉપયોગ કરે છે.'' (ડા. ધીરૂભાઈ ઠાકર) વધુ માટે જુઓ આનંદઘનજીના હિંદી પદ્દો અને સ્તવના ઉપરના લેખ-આનંદધનની અનુભવ વાણી.’
