Page Text
________________
ભેદ બાહ્યતપ :
૪
૧ અનસન : ચાર પ્રકારના આહારનો થોડા અથવા ઘણા સમય સુધીનો ત્યાગ. ચંડકૌશિક
૬
૫ કાયકલેશ : કાઉસ્સગ્ગાદિમાં કાયાની ઉપર સ્થીરતા-કંટ્રોલ રાખવો. મેઘકુમાર
૬ સંલીનતા : વિષયવાસના રોકવી. અંગોપાંગ સંકોચવા. સ્થુલીભદ્ર. ભેદ અત્યંતર તપ :
૧૦
::
૧ પ્રાયચ્છિત ઃ લાગેલા દોષની ગુરુ પાસે આલોચના લેવી. અઈમુત્તા વિનય : દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રનો આદર-વિનય કરવો. ગૌતમસ્વામી
૭ ૨
૧૦
૩ વૈયાવચ્ચ : દેવ-ગુરુની વિવિધ પ્રકારે સ્વ દ્રવ્યથી આહારાદિથી ભક્તિ કરવી. સુબાહુ (બાહુબલી)
૫
૨ ઉણોદરી : ભોજનના ૨૮ થી ૩૨ કવલથી ઓછું ખાવું. દમદંતમુનિ ૩ વૃત્તિસંક્ષેપ : દ્રવ્ય-ક્ષેત્રાદિથી ખાવા-પીવા અંગે નિયમન. મુનિસુંદરસૂરિ રસત્યાગ : દૂધ, દહિ, ઘી, તેલ, કડા અને ગોળ એ છ વિગઈ ઉપરની આસક્તિનો ત્યાગ. સ્ત્રીરત્ન સુંદરી
૪
૪
૧૬
૪ સ્વાધ્યાય : વાચના-પૃચ્છના-પરાવર્તના-અનુપેક્ષા-ધર્મકથા રૂપ પાંચ પ્રકારનો અભ્યાસ કરવો. મનકમુનિ
૫ ધ્યાન : ૪ પ્રકારના ધ્યાનમાંથી શુભ (શુકલ) ધ્યાન કરવું. પ્રસન્નચંદ્ર ૬ ઉત્સર્ગ : (કાઉસ્સગ્ગ) કર્મક્ષય માટે કાઉસ્સગ્ગ કરવો. અનાથીમુનિ ઉપરના બાર પ્રકારમાં મુખ્યત્વે બાહ્ય રીતે દેખાતા ૬ તપ અપેક્ષાએ સહેલા છે. જ્યારે બાકીના ૬ મનના શુભ પરિણામ દ્વારા દ્રઢતાથી કરવાના હોય છે. બન્નેનો સુમેળ જીવન સંસ્કારીને મોક્ષગામી બનાવે. આ ઉપરાંત ઉપવાસ આદિ તપ દર્શનજ્ઞાન-ચારિત્રની આરાધના કરવાના ઉદ્દેશ્યથી કર્મ ખપાવવા માટે કરાય છે. આ જીવ આહારાદિ ચાર સંજ્ઞાનો અનંત કાળથી ગુલામ થયો છે. જે દિવસે તપ કરે તે દિવસે એટલો આહાર સંજ્ઞા ઉપર વિજય મેળવ્યો એમ સમજવું. ક્યારેક ઉપવાસમાં પણ પારણાદિકની ચિંતા કરી એ કારણે પણ અતિચાર લાગે.
પચ્ચક્ખાણ ભાષ્યમાં નવકારશીથી અટ્ઠમ સુધીના પચ્ચક્ખાણનો અધિકાર ખૂબ સ્પષ્ટ રીતે આવે છે. તેમાં ૧. અનાગત, ૨. અતિક્રાન્ત, ૩. કોટિસહિત, ૪. નિયંત્રિત, ૫. અનાગાર, ૬. સાગાર, ૭. નિરવશેષ, ૮. પિરમાકૃત, ૯. ♦ આહાર સંજ્ઞા, ભય સંજ્ઞા, મૈથુન સંજ્ઞા, પરિગ્રહ સંજ્ઞા
૧૧૯
| SR No. | 006144 |
| Book Title | Ghadvaiya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |