Ghadvaiya

SR No.: 006144
Original Sutra Author: N/A
Author: Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Publication Year: 2009
Total Pages: 198
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 118

ચારિત્રમોહનીયનો ક્ષયોપશમરૂપ અભાવ થવાથી દેશ સંયમ (શ્રાવકપણું) અને સર્વસંયમ (મુનિપણું) પ્રાપ્ત થાય છે. આઠ કષાય (૪ અનંતાનુબંધી અને ૪ અપ્રત્યાખ્યાની દૂર થવાથી મનમાં દેશવિરતિ ભાવ સ્થિર થાય છે. ૨
બાર કષાય (૪ અનંતાનુબંધી, ૪ અપ્રત્યાની અને ૪ પ્રત્યાખ્યાની) મનમાંથી મટે ત્યારે ગુણના સમૂહરૂપ સર્વવિરતિ ભાવ પ્રગટે છે. દેશસંયમ કરતાં સર્વસંયમમાં અનંતગુણી વિશુદ્ધિનો સમાસ થાય છે. ૩
સંયમનું ગુણસ્થાન ફરસ્યા વિના તત્ત્વ૨મણતા કઈ રીતે પ્રાપ્ત થઈ કહેવાય ? હાથીના શણગારભૂત આભૂષણ ગધેડો વહન કરી શકે નહિ. એની ગુરુતા (શોભા) તો શ્રેષ્ઠ આત્મામાં જ સમાઈ શકે છે. ૪
એક વર્ષ જેટલા શુદ્ધ સંયમના પર્યાયથી અનુત્તર વિમાનના દેવો કરતાં પણ વિશેષ આત્મિક સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે. સંયમથી શુક્લ પરિણામની વૃદ્ધિ થવાથી ક્ષણમાં સિદ્ધિપદને પણ જીવ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. પ
અરિહંત પણ સર્વસંવરૂપ ચારિત્ર પામીને મુક્તિનું રાજ્ય પામે છે. નિશ્ચયથી શિવપદનું અનંતર (નજીકનું) કારણ ચારિત્ર છે અને તેને પાળનારા મુનિરાજ છે. ૬
સંયમના મુખ્ય ભેદ સત્તર કહ્યા છે. તેમજ ચરણસિત્તરી રૂપ (૭૦) ભેદ પણ આગમમાં કહ્યા છે. આ પદનું આરાધન કરવાથી વરુણદેવ તીર્થંક૨૫દવી પામેલ છે અને તેમને ઉત્સાહપૂર્વક વિજયલક્ષ્મી પ્રગટી છે. ૭
*સસનેહી પ્યારા રે, સંયમ કબહી મિલે. * જ્ઞાનસ્ય ફલં વિરતિ. ત્યજવા જેવો સંસાર, લેવા જેવું સંયમ, મેળવવા જેવો મોક્ષ.
વિવરણ
ચારિત્રને ચરિત્ર અથવા સંયમ-સમય-સંગમ શબ્દમાં નજીવા ફેરફાર છે. છતાં એક બીજા પૂરક છે. જેમ કે જેનું ચારિત્ર (જીવન) સારું તેનું ચારિત્ર (સંયમ) સારું. આત્મા સંયમ ક્યારે લે ? જ્યારે સમય પાક્યો હોય, ચારિત્રના અંતરાય તૂટ્યા હોય અથવા ગુરુનો સંગમ યથા સમયે થયો હોય. સાધુનું જીવન સાદું (આડંબર વિનાનું) હોય છે.
આવા ચારિત્રધર આત્માનું કન્યા જેમ સાસરે જાય ત્યારે સગપણ બદલાઈ જાય તેમ સંસારી જ્યારે સંયમી થાય ત્યારે તેનો પરિવાર પણ શાસ્ત્રીય દ્રષ્ટિએ નીચે મુજબ બદલાઈ જાય છે.
ચારિત્ર લીધા પછી કર્મક્ષય કરવાની તક મળે, નમ્રતાદિ ગુણોનો વિકાસ થાય, ત્યાગી-તપસ્વી-જ્ઞાનીનો સત્સંગ પરિચય થાય, વૈરાગ્યમાં વૃદ્ધિ કરનારા
૮૯