Page Text
________________
ધ્યા ...... ભારતીય સંસ્કૃતિમાં કહો કે જૈન દર્શનમાં કહો, ધ્યાન અને “યોગ'ની ઘણી આવકારને પાત્ર વાતો પ્રાચીન કાળના શાસ્ત્રોમાં લખેલી જોવા મળે છે. આજે વર્તમાનમાં પણ એ વાતો જુદા નામે સાંભળવા મળે છે. માત્ર સાધના કરનારની દ્રષ્ટિ કે ધીરજમાં ફરક છે. તે કારણથી થોડો યોગ અને ધ્યાન ઉપર વિચાર કરીએ.
યોગને કાયા સાથે સાંકળવામાં આવે છે. શરીરમાં જે જે પ્રવૃત્તિ ચાલે છે એ બરાબર ન ચાલે તો શરીરમાં રોગનું આગમન થાય અથવા અસ્વસ્થતા આવે. એ માટે આસન* (પદ્માસન, યોગાસનાદિ)નો અભ્યાસ કરી જો યોગના પ્રયોગો કાયમ નિયમિત દ્રઢતાથી કરવામાં આવે તો પ્રાયઃ શરીર તંદુરસ્ત અને વર્ષો સુધી સ્વાવલંબી જીવન જીવવા ઉપયોગી થાય. છ આવશ્યકમાં તેથી જ કેટલાક સૂત્રો મુદ્રા સહિત બોલાય છે. તેમાં પણ અપ્રગટ રીતે મુદ્રા દ્વારા શરીરની સુખાકારીને આવકારવામાં આવી છે.
અકાળે વૃદ્ધાવસ્થા આવે છે. પાંચ ઈન્દ્રિય અથવા કાયા-દાંત-આંખ-કાન શિથિલ થાય છે. તેનું મુખ્ય કારણ જો કોઈ હોય તો એનો દુરૂપયોગ યા જરૂર કરતાં વધુ વપરાશ. કર્મ વિજ્ઞાનમાં નામકર્મના ઉદયે જે જે વસ્તુ શરીર સાથે આપણને પ્રાપ્ત થઈ છે ત્યાં તેની મર્યાદા પણ રાખવામાં આવી છે. જે વ્યક્તિ ખાવા-પીવામાં, જોવા-ચાલવામાં કે જીવન જીવવામાં સંયમ કે વિવેક નહિ રાખે, મર્યાદિત જીવન નહિં આવે તો બધી રીતે જીવન હારી જશે. માટે ભૂતકાળમાં ને વર્તમાન કાળમાં યોગને શારીરિક, માનસિક, આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિએ અપનાવવા કહ્યું છે.
આજની પેઢીનો ૨૫ થી ૩૫ વર્ષનો નવો શિક્ષિત સમાજ મોટી ઓફિસોમાં મોટા પગારે અને મોટી આશાએ ૧૦-૧૨ કલાક સુધી કોમ્યુટર-ટીવી જેવા સાધનો સાથે શક્તિ બહારનું કામ કરે છે. ઓફિસેથી થાકીને ઘરે ગયા પછી ન ખાવાપીવાનું કે ન કરવા-ભોગવવાનું કરી દુઃખી થાય છે. માટે જીવનમાં યોગનું અને ધ્યાનનું ઘણું મહત્વ છે એ સ્વીકારવું પડશે.
• યોગદ્રષ્ટિ સમુચ્ચય, ધ્યાનશતક વિગેરે. પર પર્યકાસન, વીરાસન, વજાસન, પદ્માસન, ભદ્રાસન, દંડાસન, ઉત્કાટિકાસન, કાર્યોત્સર્ગાસન,
ઉતાસન, લગુડાસન, પાર્શ્વસન, નિષદ્યાસન, સામ્રકુન્ધાસન.
| SR No. | 006143 |
| Book Title | Bandhan Ane Mukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 138 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |