________________
૧૧૬
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન અને આધુનિક વિજ્ઞાન (૨૨) સૂત્ર-૯ અને ૧૦:- સર્વ આકાશ અને
પુદ્ગલ અનંત છે
> સર્વ આકાશના અનંત પ્રદેશો છે. -પ્રદેશ (Elementry cell) ની વ્યાખ્યા. - આધુનિક વિજ્ઞાન ઘનીભૂત પુગલોને Matter અને વિખરાયેલા
પુગલોને Energy (ઉર્જા, શક્તિ) કહે છે. - અનંત પરમાણુંઓનો બનેલો સ્કંધ જ (molecule) દેશ્ય બને છે.
બાકીના હંમેશાં અદશ્ય હોય છે.
વાસસ્થાનત્તા: Ital
संख्येयासंख्येयाश्च पुद्गलानाम् ॥१०॥ અર્થ - સર્વ આકાશના અનંતા પ્રદેશો છે. (૯) પુદ્ગલ દ્રવ્યના | પ્રદેશો સંખ્ય, અસંખ્ય અને અનંત છે. (૧૦)
આ સૂત્રના સ્વોપજ્ઞ ભાષ્યમાં જણાવ્યું છે કે તોફાનોરચાનક્તા:પ્રવેશ: (અર્થ :- લોક અને અલોકના આકાશના સર્વે મળીને અનંતા પ્રદેશ થાય છે.) સર્વ આકાશના અનંતપ્રદેશ છે. પ્રદેશની વ્યાખ્યા -
પ્રદેશ, એટલે કોઈપણ પદાર્થનો અવિભાજ્ય (નાનામાં નાનો-છેલ્લામાં છેલ્લો કણ elementry cell જેના હવે આગળ બે વિભાગ ન થઈ શકે તેવો) અંશ. પુદ્ગલ (ભૌતિક) પદાર્થમાં તે અવિભાજય અંશ (સ્કંધ સાથે જોડાયેલો ન હોય તેવો છૂટો-સ્વતંત્ર) પરમાણું હોય છે. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ
