________________
આ રીતે આનંદની સાથે “એકત્વ ભાવનાને ભાવવા લાગ્યા. આટલા દિવસ સુધી પુત્રના મોહની પાછળ વિતાવેલા સમય-શક્તિ માટે સરળ સ્વભાવી માતા પશ્ચાતાપ કરવા લાગ્યા. આ દુનિયામાં કોઈ કોઈનું નથી એ એકત્વભાવે મોહનીય કર્મના પડલો ખરી પડ્યા. અને માત્ર * ત્રણ ભવનું જન્મ-મરણનું પરિભ્રમણ પૂર્ણ કરી સમવસરણની શોભાના નિમિત્તે હાથીના હોદ્દા ઉપર જ એ અંતકૃત કેવળી અને મોક્ષગામી થયા.
હજી ભ. ઋષભદેવે શાસનની - ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના પણ કરી નથી. તે પૂર્વે એ હળુકર્મી આત્મા “અતીર્થસિદ્ધ' બની અજરામર પદને પામ્યા. (૨) રાજગૃહી નગરીમાં નંદ મણિયાર ભ. મહાવીર સ્વામીના અનન્ય ભક્ત હતા. પણ કર્મ સંયોગે અંતિમ અવસરે અનસન વ્રતના કારણે તૃષ્ણા પરિષહ સહી ન શક્યા અને એ જીવ પાણીમાં ચોવીસે કલાક રહેતા માછલાઓની અનુમોદના કરવામાં અટવાઈ ગયો. પરિણામે અશુભ ધ્યાને મરીને દેડકો થયો.
સદ્દભાગ્યે પાણી ભરવા માટે આવેલી બેનોના મુખેથી “નગરીમાં ભગવાન મહાવીર સ્વામી પધાર્યા છે. સમવસરણમાં દેશના આપવાના છે.” એ વાતો વાવમાં જન્મેલા દેડકાએ સાંભળી. પૂર્વ ભવે કરેલી વિરાધનાથી હવે દેડકાને દુઃખ થાય છે. તેમજ વર્તમાનમાં પ્રભુની વાણી સાંભળવાનો અપૂર્વ અવસર સફળ કરવાની ઉત્કૃષ્ટ ભાવના જાગે છે. પરિણામે એણે પણ સમવસરણની દિશા તરફ પ્રયાણ કર્યું.
બીજી તરફ શ્રેણિક મહારાજા પોતાના પરિવાર સાથે પ્રભુના દર્શન, વંદન, દેશના શ્રવણ કરવા નીકળ્યા તે અવસરે એક ઘોડાનો પગ દેડકાની ઉપર પડી જવાથી એ દેડકો ચગદાઈ ગયો. આયુષ્ય તો તરત જ પૂર્ણ થયું પણ અંતિમ અવસ્થામાં સમવસરણ તરફ જવાની અને પ્રભુની વાણી સાંભળવાની ભાવના તિર્યંચ જીવને
40પ ક
*
વ્યવહાર રાશિમાંથી આવી “કેળ'નો ભવ કરી મરૂદેવા રૂપે અવતાર લઈ મોક્ષ પામ્યા. (અષ્ટાપદની પૂજા-ચોથી)
