________________
(૧૪) એક દિવસ નગરના મહાજનોએ રાજસભામાં આવીને રાજાને કહ્યું કે- “ હે સ્વામિન્ ! આપણા નગરમાં કોઈ એક રણસિંહ નામનો ચોર છે, તે વિદ્યાસિદ્ધ હોવાથી અદ્રશ્ય રીતે આવીને નગરનું ધન ચોરી જાય છે, તેને કોઈ પકડી શકતું નથી.” મહાજનોની વાત સાંભળીને રાજા સભા સમક્ષ જોઈને બોલ્યા કે“રણસિંહ ચોરને પકડી લાવે તેવો કોઈ શૂરવીર આ સભામાં છે?” તે સાંભળીને સર્વ સુભટો નીચા મુખવાળા થઈ ગયા ત્યારે સુરસિંહ રાજકુમાર પ્રતિજ્ઞા કરીને બોલ્યો કે- “આજથી સાત દિવસમાં હું તે ચોરને શોધી લાવું છું, નહીં તો મારે અગ્નિમાં પ્રવેશ કરવો.” એમ કહી રાજાની આજ્ઞાથી રાજકુમાર રાત્રિના સમયે ગામમાં ચોતરફ ફરવા લાગ્યો. તેમ કરતાં છ દિવસ વ્યતીત થયા, પણ તે ચોરનો પત્તો લાગ્યો નહીં. સાતમે દિવસે કુમાર સ્મશાનમાં ગયો. ત્યાં કોઈ એક મહાપ્રભાવશાળી યક્ષ રહેતો હતો. તેને કુમારે કહ્યું કે“હે યક્ષદેવ ! રણસિંહ ચોરને બતાવો નહીં તો તમારી સમક્ષ હું મારું મસ્તક છેદીશ.” એમ કહીને કુમારે ખડુ કાઢી પોતાનું મસ્તક છેદવા માંડ્યું, તેવામાં તે યક્ષદેવ પ્રસન્ન થઈને બોલ્યા કે“હે વત્સ ! આ મારી દેવકુલિકની પાછળ બાવન હાથના વિસ્તારવાળી એક શિલા છે. તેની નીચે ભોયરામાં જ ચોર રહે છે. પરંતુ તે દેવ-દાવોથી પણ પરાભવ પામે તેવો નથી. તે હમેશાં રાત્રે ચોરી કરે છે, અને દિવસે તે શિલાને પોતાના જ હાથથી ઉઠાવીને નીચેના ભોયરામાં રહે છે.” તે સાંભળીને પ્રસન્ન થયેલો કુમાર પોતાના હાથથી જ તે શિલા દૂર કરી ભોંયરામાં પ્રવેશ કર્યો. ત્યાં એક મનોહર લાવણ્યયુક્ત સ્વરૂપવતી કન્યા તેના જોવામાં આવી. તે કન્યાએ કુમારને જોઈને સંભ્રમ ઊભી થઈને તેને બેસવા માટે આસન આપ્યું. પછી કન્યાએ જણાવ્યું કે ભમરાજને પણ વટલાવે તેવો મહાદુષ્ટ અને મહાક્રૂર મારો ભાઈ અહીંયાં રહે છે.
