________________
આ સાધક વિભાવોના કળણમાં ખૂંચતો નથી. એ જ્ઞાતા છે માત્ર. પર પદાર્થોને કે ઘટનાઓને સાધક જુએ છે, પણ માત્ર જ્ઞાતાભાવે. ઘટનાઓમાંથી પસાર થવા છતાં ઘટનાઓમાં તે લેપાતો નથી.
મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ સવાસો ગાથાના સ્તવનમાં કહે છે- ‘જ્ઞાયકભાવ જે એકલો, ગ્રહે તે સુખ સાધે...’
‘અધ્યાત્મ ગીતા’ સાધકના આ મોહક સ્વરૂપની વાત કરતા કહે છે- ‘જ્ઞાતા કરતા ભોક્તા રમણિ પરિણતિ ગેહ...’ (૪)
સાધક છે જ્ઞાતા એ છે સ્વરૂપ દશાનો કર્તા, સ્વરૂપ દશાનો ભોક્તા અને સ્વરૂપદશામાં રમણતા કરનાર...
સ્વમાં ડૂબવાનો આ કેવો તો આનંદ!
સાધકની મોહક પ્રસ્તુતિ આગળ આવી સાધના કરે તે સાધક.
તો સાધનાની વ્યાખ્યા શી?
‘અધ્યાત્મ ગીતા’ કહે છે- “આત્મગુણ ૨ક્ષણા તે ધર્મ, સ્વગુણ વિધ્વંસના તે
અધર્મ...’
ક્ષમા, વીતરાગ દશા, આનંદ આદિ સ્વગુણોની ધારામાં જવું તે સાધના અને ઉપયોગને પરમાં લઇ જવો તે અસાધના.
હમણાં એક પ્રવચનમાં મેં શ્રોતોઓને પૂછેલું ઃ પ્રભુનું દર્શન કરવા જઇ આવ્યા. પ્રભુએ કંઇ કહ્યું હશે તમને. શું કહેલું?
એક શ્રાવકે કહ્યું ઃ ગુરુદેવ ! પ્રભુએ કંઇ કહ્યું હશે પણ શું કહ્યું તે ખબર નથી
પડી.
મેં કહ્યું ઃ પ્રભુની મુદ્રા કહી રહી હોય છે કે, હું સ્વરૂપમાં સ્થિર છું. તું પણ તારા સ્વરૂપમાં સ્થિર થઇ જા.
સ્વમાં સ્થિર થવા માટે પ્રયત્ન કરવો તે જ સાધના.
સાધનાના આ હાર્દને બહુ સરળતાથી સમજાવતાં ‘અધ્યાત્મ ગીતા’ કહે છેતેહ સમતારસી તત્ત્વ સાધે, નિશ્ચલાનંદ અનુભવ આરાધે.. (૨૭)
