________________
| (છંદ-શાર્દૂલવિક્રીડિત) जन्तूनां नरजन्म दुर्लभमतः पुंस्त्वं ततो विप्रता तस्माद् वैदिकधर्ममार्गपरता विद्वत्वमस्मात्परम् । आत्मानात्मविवेचनं स्वनुभवो ब्रह्मात्मना सस्थितिः
मुक्ति! शतजन्मकोटिसुकृतैः पुण्यैर्विना लभ्यते ।। २।। નજૂનામ્ = જીવોમાં માત્મા-મનાત્મ-વિવેવનમ્ (તેનાથી) નિરજન્મ = મનુષ્યજન્મ
આત્મા–અનાત્માનો કુર્તમમ્ = દુર્લભ છે.
વિવેક (દુર્લભ છે.) મતઃ પુર્વમ્ = તેમાં પૌરુષત્વ સ્વમવ: = (તેનાથી) અપરોક્ષા(દુર્લભ છે.)
નુભૂતિ (દુર્લભ છે.) તતઃ વિતા = તેનાથી બ્રાહ્મણપણું હાત્મિના-સસ્થિતિઃ = (તેનાથી) . (દુર્લભ છે.)
બ્રાહ્મીસ્થિતિ (દુર્લભ છે.) તમાન્ = તેનાથી મુક્તિઃ = (તેનાથી પણ) મુક્તિ કે વૈવિધર્મમાપરતા = વૈદિક ધર્મના મોક્ષ (દુર્લભ છે જે)
રસ્તે તત્પરતા શતક્નોટિ-સુકૃતૈ = સો કરોડ (દુર્લભ છે.)
જન્મોનાં સત્કર્મોનાં સ્મિાતુ પરમ્ = આનાથી શ્રેષ્ઠ પુર્વેઃ વિના = પુણ્યો વિના વિકત્વમ્ = વિદ્વત્તા નો નnતે = પ્રાપ્ત થતી નથી.
(દુર્લભ છે.)
આત્મજ્ઞાનીની દુર્લભતા - તમામ પ્રાણીઓ કે જંતુઓમાં મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત કરવો દુર્લભ છે. મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત થયા પછી પૌરુષત્વ પ્રાપ્ત થવું એ એનાથી પણ દુર્લભ છે. તેમાંય વિપ્રતા અર્થાત્ બ્રાહ્મણપણે મેળવવું એનાથીયે દુષ્કર છે. વેદોએ પ્રતિપાદિત કરેલા પંથે પ્રયાણ કરવું એનાથીયે વધારે મુશ્કેલ છે અને એના કરતાં પણ શાસ્ત્રના તત્ત્વને જાણવું કે વિદ્વત્તા પ્રાપ્ત કરવી અતિ મુશ્કેલ છે. આત્મા અને અનાત્માનો વિવેક સમજવો તે તો તેનાથી પણ કઠિન છે. આટલું
