________________
એ જ જંગલ, એ જ રાત
૩૧૩ સૌએ પર્ણકુટિરમાં એક રાત કાઢી હતી !” દેવસેને જૂની મૃતિને તાજી કરી.
દેવસેન ! જેને કાળનો પ્રભાવ ! એક સમય એ હતું કે ટાઢથી થરથરતા ને ભયાનક જાનવરોની બીકથી પ્રજતા અહીં આપણે રાત વીતાવી હતી. થાકથી ત્યારે ગાત્રો શિથિલ બની ગયાં હતાં. ભૂખથી પેટ ચીમળાઈ ગયાં હતાં. નીચે રૂક્ષ ધરતી અને ઉપર ભૂખરુ ગગન માત્ર હતું. ન કંઈ ઓઢવાનું. રંટીયું વાળી આપણે સૌએ અહીં રાત પસાર કરી હતી.
અને આજ એ જ જંગલમાં આપણે રાત પસાર કરી રહ્યા છીએ. આજે આપણી પાસે શું નથી ? કઈ વાતની કમીના નથી. આપણે બેલ ઝીલવા ખડે પગે માણસો ઊભા છે. આપણી રખેવાળી કરવા માણસો અખંડ ઉજાગરે કરે છે. આપણને જરાય અસુવિધા ન થાય તે માટે જે આપણા સેવકોએ આ કેવી સરસ શિબિર બાંધી છે !” જંગલમાં શિબિરમાં બેઠેલે ભીમસેન પિતાના પરિવાર સાથે એ ભૂતકાળના કડવા ને કપરા સંસમારણે ઊખેળી રહ્યો હતો.
કર્મની જ આ બધી રમત છે. માનવી તો કર્મરાજાની કઠપૂતળી છે. માનવીનો તમામ દોર તેના હાથમાં છે. એ જેમ નચાવે તેમ નાચવાનું.
અને એ કર્મો પણ આપણા પિતાનાં જ કરેલાં ને ? પૂર્વભામાં આપણે જરૂર કંઈક પાપાચરણ કર્યું હશે. નહિ તે આ એ જ જંગલ છે. એ જ રાત છે. એ જ ધરતી
