________________
ભીમસેન ચરિત્ર માટે તલવાર ઉપાડજે. એ ઉપાડતા સમયે પણ તમે એમ જ માનજે કે તમે તમારું રક્ષણ કરવા એ લડાઈ લડી રહ્યા છે. યુદ્ધ એ આપણે મંત્ર નથી. વિજય આપણે જરૂર મેળવે છે. પરંતુ આપણે પ્રેમનો વિજય જોઈએ છે. એ જ વિજય સાચે ને અંતિમ છે.” | દેવસેન અને કેતુસેનને પણ ભીમસેન પ્રેમના પાઠ ભણાવતા હતા, તેમના દિલમાંથી એ હિંસાના સંસ્કાર ભૂંસવા માંગતે હતે.
દેવસેન ! તું એક રાજાનું સંતાન જરૂર છે. પણ એ પહેલાં તું માનવ બાળ છે. તારું કુળ રાજવી ખરું, પણ સૌ પ્રથમ તે તું માનવું છે. એ માનવનું કર્તવ્ય તું ભૂલીશ નહિ. તું રાજગૃહીને રાજા બને પણ જે તારામાં માણસાઈ નહિ હેય, માનવતા નહિ હોય તે રાજાશાહી તારી કઈ જ કામની નથી. માટે પ્રથમ માનવધર્મને સમજજે, એ ધર્મ સમજ્યા પછી તેને રાજધર્મ સમજ અઘરે નહિ પડે.”
બંને કુમારે પિતાના પિતાની વાત ધ્યાનથી સાંભળતા હતા અને તેમના આત્માને જરા પણ દુઃખ ન પહોંચે એ રીતે વતી રહ્યા હતા.
સવાર સાંજ એકધારી દડમજલ કરતાં રીન્યને, ગંગા નદી આવતાં થોડા દિવસ માટે પડાવ નાંખવા ભીમસેને
હુકમ કર્યો.
સુભટોએ જોતજોતામાં તંબૂઓ બાંધી દીધા. ઘડીએ
