________________
૨ત્રીજો ઢાર: સ્વાય સ્થિતિ દ્વાર છે કોઈપણ જીવ વારંવાર સ્વજાતિમાં વધારેમાં વધારે કેટલીવાર ઉત્પન્ન થઈ શકે છે? એની વિચારણા :
- પૃથ્વી. અપૂ. તેઉ. વાઉ. પ્ર.વનસ્પતિ - આ એકેન્દ્રિય જીવોની સ્વકાય-સ્થિતિ અસંખ્ય કાલચક્ર છે. સાધારણ વનસ્પતિકાયની સ્વકાય સ્થિતિ અનંત કાલચક્ર છે.
બેઈ. તે ઈ. ચઉ. (વિકલેન્દ્રિય) જીવોની સ્વકાય સ્થિતિ - સંખ્યાત વર્ષ છે.
નરક તથા દેવની સ્વકીય સ્થિતિ નથી હોતી. કેમકે નરકના જીવ મરીને નરકમાં નથી જતા. અથવા દેવ મરીને દેવ નથી બની શકતા. માટે વારંવાર સ્વજાતિમાં જન્મ લેવાનો પ્રસંગ જ નથી આવતો.
પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ તથા મનુષ્યનીસ્વકાર-સ્થિતિ ૭ અથવા ૮ભવ છે. (૭વાર સળંગ સામાન્ય મનુષ્યનો ભવ તથા આઠમીવાર યુગલિકનો જ ભવ હોય છે.)
રહ્યું ચોથું દ્વારા પ્રાણ દ્વારા પ્રાણ ૧૦ પ્રકારના હોય છે. પ ઇન્દ્રિય
= ૫ (ઇન્દ્રિય-ચામડી, જીભ, નાક, આંખ, કાન) ૩ બલ
= ૩ (મન બલ, વચન બળ, કાયાબલ) શ્વાસોચ્છવાસ આયુષ્ય
= ૧૦ પ્રાણ પ્ર. કયા જીવને કેટલા પ્રાણ હોય છે. ઉ. એકેન્દ્રિયને ૪ પ્રાણ હોય છે. ૧ ઇન્દ્રિય (ચામડી), કાયબલ, શ્વાસોચ્છવાસ તથા આયુષ્ય.
બેઇન્દ્રિયને ઉપરોક્ત ૪ પ્રાણ + જીભ + વચનબલ તે ઇન્દ્રિયને ઉપરોક્ત ૬ પ્રાણ + નાક
૭ પ્રાણ ચઉરિન્દ્રિયને ઉપરોક્ત ૭ પ્રાણ + આંખ
૮ પ્રાણ અસંજ્ઞિ સમૂર્છાિમ પંચેન્દ્રિયને ઉપરોક્ત ૮ પ્રાણ + કાન = ૯ પ્રાણ સંગ્નિ પંચેન્દ્રિયને ઉપરોક્ત ૯ પ્રાણ + મન
૧૦ પ્રાણ
૬ પ્રાણ :
35
