________________
૪. પૃથ્વીકાયના ચાર ભેદ છે સૂક્ષ્મ પર્યાપ્ત પૃથ્વીકાય
સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્ત પૃથ્વીકાય બાદર અપર્યાપ્ત પૃથ્વીકાય
બાદર પર્યાપ્ત પૃથ્વીકાય
સૂક્ષ્મ ઃ જે જીવ ચર્મચક્ષુથી દેખાય નહી તથા જેમને છેદી, ભેદી કે જલાવી ન શકાય. બાદર : ચર્મચક્ષુથી જે દેખી શકાય, એવા સ્થૂળ શરીરધારી જીવ. પર્યાપ્ત ઃ જે જીવ સ્વયોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂર્ણ કરીને મરે છે તે.
અપર્યાપ્ત ઃ જે જીવ સ્વયોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂર્ણ કર્યા વગર મરે છે તે.
જેમ પૃથ્વીકાયના ચાર ભેદ બતાવ્યા છે તેમ જ અપ્કાય, તેઉકાય, વાઉકાય અને સાધારણ વનસ્પતિકાયના પણ ૪-૪ ભેદ હોય છે. ૫ x ૪ = ૨૦ ભેદ
અને પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના બાદર પર્યાપ્ત પ્રત્યેક વનસ્પતિ અને બાદર અપર્યાપ્ત પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય આ બે ભેદ જ છે.
પૃથ્વીકાય
(૪)
સૂક્ષ્મ પર્યાપ્ત પૃથ્વીકાય
અકાય
(૪)
સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્ત
પૃથ્વીકાય
બાદર પર્યાપ્ત
પૃથ્વીકાય
કુલ મળીને પૃથ્વીકાયના
અકાયના
તેઉકાયના
વાઉકાયના
સ્થાવર = (૨૨ ભેદ)
તેઉકાય
(૪)
સા:વનસ્પતિના
પ્ર.વનસ્પતિના
બાદર અપર્યાપ્ત
પૃથ્વીકાય
=
૪
૪
૪
વાઉકાય
(૪)
27
વનસ્પતિકાય
|(૬)
સાધારણ
પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય(૨) વનસ્પતિકાય(૪)
૪
૨
૨૨ ભેદ સ્થાવર (એકેન્દ્રિય)ના થયા.
કુલ
મા : સુખ દુઃખના સંયોગોમાં જે જીવ પોતાની ઇચ્છાનુસાર હલન-ચલન કરે છે, તે ત્રસ કહેવાય છે. જેમકે કીડી, મનુષ્ય વગેરે. ત્રસ જીવના ચાર ભેદ છે. બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય.
