________________
આ સમયસાર દર્શન સમયસાર (દર્શન)
(આચાર્ય કુંદકુંદ રચીત) (૧) શ્રી સમયસાર અલૌકિક શાસ્ત્ર છે. (૨) તેમાં મોક્ષમાર્ગનું યથાર્થ સ્વરૂપ જેમ છે તેમ કહેવામાં આવ્યું છે. (૩) આત્માનું સ્વથી એકત્ત્વ અને પારદ્રવ્ય-પરભાવોથી ભિન્નતા સમજાવે છે. (૪) “જ્ઞાયક'ની વાત આચાર્યે સમસ્ત નિજ-વૈભવથી (આગમ-યુક્તિ-પરંપરા અને
નિજ-અનુભવથી) કહી છે.
આ કાળમાં જગદ્ગુરૂ તીર્થકર જેવું કામ કર્યું છે. (૫) જે આત્માને અબદ્ધપૃષ્ટ, અનન્ય, નિયત, અવિશેષ અને અસંયુક્ત દેખે છે તે
સમગ્ર જિનશાસનને દેખે છે.
આવું નહિ દેખનાર અજ્ઞાનીના સર્વ ભાવો અજ્ઞાનમય છે. (૭) જ્યાં સુધી જીવને પોતાની શુદ્ધતાનો અનુભવ થતો નથી, ત્યાં સુધી તે મોક્ષમાર્ગી
નથી.
(૮) જેને શુદ્ધાત્માનો અનુભવ વર્તે છે તે જ સમ્યગ્દષ્ટિ છે. (૯) દરેક જીવે વસ્તુના યથાર્થ સ્વરૂ૫ની ઓળખાણ કરવાનો પ્રયત્ન સદા કર્તવ્ય છે. આ
જ શાસ્ત્રનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે. (૧૦) નિશ્ચય-વ્યવહારના સંધિપૂર્વક યથાર્થ મોક્ષમાર્ગની આવી સંકલનાબદ્ધ પ્રરૂપણા બીજા
કોઈપણ ગ્રંથમાં નથી. (૧૧) આ સમયસાર શાસ્ત્ર આગમોનું પણ આગમ છે. (૧૨) લાખો શાસ્ત્રોનો નિચોડ એમાં રહેલો છે. (૧૩) જૈનશાસનનો એ સ્તંભ છે. ચૌદપૂર્વનું રહસ્ય એમાં છે. (૧૪) સાધકની એ કામધેનુ છે, કલ્પવૃક્ષ છે. (૧૫) આ ગ્રંથનો મુખ્ય હેતુ સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ છે અર્થાત્ રાગ અને આત્માની
(જ્ઞાનની) ભિન્નતા કઈ રીતે સમજાય? (૧૬) પ્રજ્ઞારૂપી છીણીથી અર્થાત્ જ્ઞાનથી જે વસ્તુના યથાર્થ સ્વરૂપની ઓળખાણ કરી.
આત્મા ભિન્નપણે પરિણમે છે. (૧૭) શ્રીમાન મહાસમર્થ આચાર્ય અમૃતચંદ્રદેવે આ શાસ્ત્રની મૂળ “આત્મખ્યાતિ' નામની
ટીકા લખી છે.
૨
