Page Text
________________
રાજા શ્રી મહાવીર દર્શન શુધ્ધ ચેતના પરિણામરૂપ ધર્મ છે. શુધ્ધ ચેતના પરિણામ વગર દયા કે દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર કે ઉત્તમ ક્ષમાદિ વગેરે કોઈ ધર્મ સાચો હોતો નથી. જેટલો હું મારા જ્ઞાતાસ્વભાવપણે ટકી રહું તેટલો ધર્મ છે. આ રીતે જ્ઞાની જીવ જ્ઞાતાદાપણે પોતાના ચેતના પરિણામને ટકાવી રાખે છે તે જ ધર્મ છે.
દશ લક્ષણરૂપ ધર્મ (વિશેષ) પ્રત્યેક ધાર્મિક પર્વનું પ્રયોજન આત્મામાં (પોતામાં) વીતરાગી ભાવની વૃદ્ધિ કરવાનું જ હોય છે, પરંતુ દશ લક્ષણ મહા પર્વ વિશેષપણે આત્મ-ગુણોની આરાધના સાથે સંબંધ રાખે છે, તેથી આ વીતરાગી પર્વ સંયમ અને સાધનાનું પર્વ છે.
આત્મસ્વરૂપની પ્રતીતિપૂર્વક ચારિત્ર ધર્મની દશ પ્રકારે આરાધના કરવી એ જ દશ લક્ષણ ધર્મ છે.
આત્મામાં દશ પ્રકારના સદ્ભાવો (ગુણોના) વિકાસથી સંબંધિત હોવાથી જ એને દશ લક્ષણ મહાપર્વ કહેવામાં આવે છે.
અનાદિકાળથી જ પ્રત્યેક આત્મા, આત્મામાં જ ઉત્પન્ન, આત્માના જ વિકારો-ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, અસત્ય, અસંયમ ઈત્યાદિને કારણે જ દુઃખી અને અશાંત થઈ રહ્યો છે.
અશાંતિ અને દુઃખ દૂર કરવાનો એકમાત્ર ઉપાય આત્મ-આરાધના છે. આત્મસ્વભાવને જેવો છે તેવો-ઓળખી, તેની જ શ્રધ્ધા કરવી એમાં જ જામી જવાથી, એમાં જ સમાઈ જવાથી અતીન્દ્રિય આનંદ અને સાચી શાંતિની પ્રાપ્તિ થાય છે.
આવા જ આત્મ-આરાધક પુરુષના હૃદયમાં ઉત્તમ ક્ષમાદિ ગુણોનો સહજ વિકાસ થાય છે. તેથી એ સ્પષ્ટ છે કે આ પર્વનો સંબંધ આત્મ-આરાધના સાથે છે, ઉત્તમ ક્ષમાદિ દશ ગુણોની આરાધના સાથે છે.
ક્ષમાદિ ગુણોને દશ ધર્મ પણ કહે છે, તે આ પ્રમાણે છે.
(૧) ઉત્તમ ક્ષમા, (૨) ઉત્તમ માર્દવ, (૩) ઉત્તમ આર્જવ, (૪) ઉત્તમ શૌચ, (૫) ઉત્તમ સત્ય, (૬) ઉત્તમ સંયમ, (૭) ઉત્તમ તપ, (૮) ઉત્તમ ત્યાગ, (૯) ઉત્તમ અકિંચન, (૧૦) ઉત્તમ બ્રહ્મચર્ય.
આ મહાપર્વમાં આ ઉત્તમ સમાદિ દશ ધર્મોનું સ્વરૂપ સમજાવવામાં આવે છે.
૧
છે.
(૨૨)
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |