________________ 314 દ્વાદશ પ્રકાશ. नात्मा प्रेरयति मनो न मनः प्रेरयति न यहि करणानि / उभयभ्रष्टं तर्हि स्वयमेव विनाशमामोति // 35 // નિરતર ઉદાસીનતામાં મગ્ન થયેલા પ્રયત્ન વિનાના અને પર માનંદ દશાની ભાવના કરતા આત્માએ, કોઈ પણ ઠેકાણે મનને જોડવું (પ્રેરવું) નહિ. આ પ્રમાણે થવાથી, આત્મા વડે ઉપેક્ષા કરાયેલું મન, કેઈ વખત ઇંદ્રિયને આશ્રય કરતું નથી (પ્રેરતું નથી.) અને મનના આશ્રય વિના ઇદ્રિ પણ, પિતપિતાના વિષય પ્રત્યે પ્રવર્તતી નથી. (જ્યારે) આત્મા મનને પ્રેરણા કરતું નથી, અને મન જ્યારે ઇંદ્રિયોને પ્રેરણા કરતું નથી ત્યારે બેઉ તરફથી ભ્રષ્ટ થયેલું મન પિતાની મેળેજ વિનાશ પામે છે. 33, 34, 35. મને જયનું ફળ. नष्टं मनसि समंतात् सकलं विलयं सर्वतो याते। निष्कलमुदेति तत्वं निर्वातस्थायिदीपवत् / / 36 // મનને વિષે પ્રેરક પ્રયતા ભાવ બને બાજુથી નષ્ટ થયે છતે, તથા ચિંતા, સ્મૃત્યાદિ વ્યાપાર સર્વથા વિલય થયે, વાયરા વિનાના સ્થાનમાં રહેલા દીપકની માફક નિષ્કલ, (કર્મની કળા વિનાનું) તવ ઉદય થાય છે. અર્થાત્ તત્ત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. 3. તત્ત્વજ્ઞાન થયું કે નથી થયું તેની નિશાની. अंगमृदुत्वनिदानं स्वेदनमर्दनविवर्जनेनापि / स्निग्धिकरणमतैलं प्रकाशमानं हि तत्वमिदं // 37 // જ્યારે આ તત્વ પ્રકાશમાન થાય છે ત્યારે સ્વેદન (પરસેવો) અને મર્દન કર્યા સિવાય પણ કારણવિના શરીર કોમળ (સુંવાળું થાય છે. અને તેલ વિના સ્નિગ્ધ થાય છે. (આ તત્વજ્ઞાન પ્રાપ્તિની નિશાની છે) 37, તત્ત્વજ્ઞાન થયાના બીજા પણ પ્રત્યે બતાવે છે. अमनस्कतया संजायमानया नाशिते मनःशल्ये। शिथिलीभवति शरीरं छत्रमिव स्तब्धतां त्यकत्वा / / 38 // અમનસ્કપણું (ઉન્મની ભાવ) ઉત્પન્ન થવા વડે કરી, મનનું શલ્ય નાશ પામ્ય, છત્રની માફક, સ્તબ્ધતા (અક્કડતા ) ને ત્યાગ કરી, શરીર શિથિલ થાય છે.
