Page Text
________________
[૪]
પુદ્ગલ છત્રીશી-ભાષાન્તર.
એકગુણ લીલા, એક ગુણ રક્ત, અને એક ગુણ શ્વેત હોય તેવા
૨ જે પુદ્ગલદ્રવ્યમાં આપણે ભાવપ્રદેશીપણું વિચારવું હોય તે પુગલ દ્રવ્યમાં સર્વે વર્ણ ગંધ રસ સ્પર્શ એટલે ૨૦ ગુણ એકી વખતે એક ગુણ (એક અંશ) વાળા હોવા જોઈએ એમ નહિં, તેમજ વર્ણ પાંચે અથવા ગંધ બને અથવા રસ પાંચે અથવા સ્પર્શ આઠે એક ગુણવાળા હવા જોઈએ એવો નિયમ નહિં, અર્થાત જે પુદ્ગલના સમકાલે પાંચે વર્ણ એકગુણ હોય તે વર્ણથી ભાવાપ્રદેશી, જે પુદ્ગલના સમકાળે બન્ને ગંધ એકગુણવાળા હોય તે ગંધથી ભાવાપ્રદેશી, જે પુગલના સમકાળે પાચે રસ એકગુણ હોય તે રસથી ભાવાપ્રદેશી, અને જે પુગલના સમકાળે આઠે સ્પર્શ એકગુણ હોય તે સ્પર્શથી ભાવાઝદેશી કહેવાય એમ ન જાણવું પરતુ– ૧ જે પુદ્ગલ વર્ણાદિ ૨૦ ગુણમાંના કોઈપણ એક ગુણવડે એકગુણ હોય તે
માવા . ૨ જે પુગલમાં પાંચ વર્ષમાં કોઈપણ એક વર્ણ એકગુણ હોય તો
તે પુદ્ગલ થઈથી માથા . ૩ જે પુદ્ગલમાં બે ગંધમાં કોઈપણ ગંધ એકગુણ હોય છે તે પુગલ ___ गंधथी भावाप्रदेशी. ૪ જે પુદ્ગલમાં પાંચ રસમાને કોઈપણ રસ એક ગુણ હોય છે તે પુદ્ગલ _रसथी भावाप्रदेशी. ૫ જે પુગલમાં આઠ સ્પર્શ મને કોઈપણ સ્પર્શ એકગુણ હોય તે પુદ્ગલ स्पर्शथी भावाप्रदेशी.
શંકા-એકજ પુદ્ગલદ્રવ્યમાં એકવણું એકગંધ એકરસ અને એકસ્પર્શ હોઈ શકે એમ સંભવે છે, કારણ કે એક સિવાયના બીજા વર્ણાદિ ગુણો તેનાથી વિરૂદ્ધ હોવાથી એકજ દ્રવ્યમાં બે વિરોધી ગુણ કેવી રીતે હોય ? જેથી ઉપરના વર્ણનમાં તમોએ એકજ દ્રવ્યમાં અનેકવર્ણ અનેકગંધ આદિનાં અસ્તિત્વની અપેક્ષાએ વ્યાખ્યા કરી ?
ઉત્તર–એક દ્રવ્યમાં એકજ વર્ણાદિ ગુણ હોય એવો નિયમ નથી, તેની વ્યવસ્થા આ પ્રમાણે છે–એક પરમાણુંમાં એકવણું, એકગંધ, એકરસ અને શીત વા ઉષ્ણ તથા સ્નિગ્ધ વા રૂક્ષ એ ચારમાંના અવિરૂદ્ધ ૨ સ્પર્શ એ પાંચ ગુણ હોય છે. સંખ્યાતાણુક અસંખ્યાતાણુક અને અનંત પ્રદેશી સમપરિણામ સ્કંધમાં અનેક વણ અનેક ગંધ અનેક રસ અને અનેક સ્પર્શ યાવત ઉત્કૃષ્ટથી પાંચવર્ણ-૨ ગંધ-પાંચ રસ અને સ્નિગ્ધરા
| SR No. | 006019 |
| Book Title | Shattrinshika Chatushka Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmvijay |
| Publisher | Lalchand Nandlal Vakil |
| Publication Year | 1934 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |