________________
શ્રી નિગોદછત્રીશી-ભાષાન્તર (૨૨૯]. થાર્થ –એ ઉત્કૃષ્ટ પદ વ્યવહાર નય આશ્રયિ કહ્યું છે. તેથી એ વ્યયહાર નય આશ્રય ઉત્કૃષ્ટપદે પણ નિશ્ચય એટલાં જ (અસંખ્યાત અખંડ ગોળા જેટલાં ] છે, અને હવે નિશ્ચય નથી જે ઉત્કૃષ્ટ પદ થાય છે તે હું કહીશ
દીર્થ – પૂર્વે વર્ણવેલા સ્વરૂપવાળું જે ઉત્કૃષ્ટ પદ તે વ્યવહાર નથી એટલે સામાન્યથી કહ્યું, ” આ વાક્ય કાપાઠવત જાણવું, કારણકે એમાં જિં શબ્દ કહો નથી તે પણ જિં શબ્દ અધ્યાહારથી જાણવાનો છે જેથી “શું આ ઉત્કૃષ્ટપદ જાણવું ? અર્થાત એ ઉત્કૃષ્ટ પદ ન જ જાણવું ? એ તાત્પર્યાર્થ છે. હવે શા માટે એ ઉત્કૃષ્ટ પદ ન જાણવું? તો કહે છે કે ઉત્કૃષ્ટ પદો પણ નિશ્ચય તેટલાંજ છે, અર્થાત કેવળ અખંડ ગળાજ અસંખ્ય છે એમ નહિં, પરંતુ દરેક અખંડ ગોળાની સ્પર્શના વડે પ્રરૂપેલાં ઉત્કૃષ્ટપદે પણ જે કારણથી એટલાં જ એટલે અસંખ્ય જ થાય છે, તે કારણથી ઉત્કૃષ્ટસ્પદ નિયત ન થયું (એટલે ઉત્કૃષ્ટપદ અમુક છે એવો નિર્ણય ન થય) વળી તે ઉત્કૃષ્ટપદ શા માટે નિયત ન થયું ? તેનું કારણ દર્શાવે છે કે નિકૂટની પાસે રહેલા ત્રણ દિશિની સ્પર્શનાવાળાં ખંડ ગેળાઓ સિવાયના શેષ ૬ દિશિની
સ્પર્શનાવાળા એ ગાળા (અખંડ ગેળા) બીજા સમાન ગેળાઓ વડે તુલ્ય સ્પર્શનાવાળા છે, માટે ઉત્કૃષ્ટપદ નિયત ન થયું માટે હવે નિશ્ચયનયને અનુસાર સર્વોત્કૃષ્ટ (જીવ પ્રદેશના) સંબંધથી ( સ્પર્શનાથી) જે નિશ્ચયિક એટલે વાસ્તવિક ઉત્કૃષ્ટપદ કે જે આ પ્રકરણમાં અધિકૃત મુખ્ય વિવક્ષિત છે, તે આગળની ગાથાવડે કહીશ, હવે તે નૈયિક ઉત્કૃષ્ટપદ કહે છે.
અવતરણ–અહિં સુધીમાં જે ઉત્કૃષ્ટપદની વિવક્ષા કરી તેવાં ઉત્કૃષ્ટપદ તે દરેક અખંડગાળામાં પ્રાપ્ત થાય છે, માટે અસંખ્ય ઉત્કૃષ્ટપદ થાય છે, પણ વાસ્તવિક રીતે કે અમુક એક ઉત્કૃષ્ટપદ થતું નથી, માટે તે સામાન્યથી ઉત્કૃષ્ટપદ કહીને હવે નિશ્ચયથી જે ઉત્કૃષ્ટપદ થાય છે તે દર્શાવે છે, बायरनिगोयविग्गह, गइयाई जत्थसमहिआ अन्ने गोला हुज सुबहुया, निच्छइयपयं तदुकोसं ॥१०॥
