________________ 258 લાફિંગ મેન ગ્વિનપ્લેઈને જ બધાને જવાબ આપ્યો, “ઊંડા અંધારેથા હું આવ્યું છું અને હું દુઃખાત્મા છું. મારે તમને બે શબ્દો કહેવા છે. તમે લેકે અતિ ઊંચા આસન ઉપર ગોઠવાયા છે. ભલે, ઈશ્વરે એ માટે પણ કંઈ પ્રયોજન વિચાર્યું હશે. તમને સત્તા, વૈભવ, સુખ, પ્રભાવ, અબાધિત હકૂમત, નિવિદા ઉપગ અને બીજા બધા પ્રત્યે તદ્દન વિસ્મૃતિ પ્રાપ્ત થયાં છે. પણ તમારી નીચે કંઈક છે, એ ન ભૂલતા. તમારી ઉપર પણ કદાચ કંઈક છે. લૉર્ડ સાહેબ, હું તમને કંઈક નવા સમાચાર કહેવા આવ્યો છું, અને તે એ કે, માનવજાત નામની વસ્તુ અસ્તિત્વ ધરાવે છે.” વિનપ્લેઈન હવે કંઈક જુસ્સામાં આવી ગયે હતો. સભા સમક્ષ બેલતા હે, ત્યારે તમે સૌ શ્રોતાજનોથી ઉપરને સ્થાને આપેઆ૫ પહોંચી જાઓ છો. જાણે બધા આત્માઓના શિખર ઉપર વિનપ્લેઈનના ચિત્તમાં જાણે પ્રકાશના ચમકારા ઝબકવા લાવ્યા. આજુબાજુના કેટલાક ઉમરાવો મશ્કરીમાં બોલી ઊઠયા, “સાંભળો ! સાંભળો !" શ્વિનપ્લેઈને અકળાયા વિના આગળ ચલાવ્યું– ઉમરાવ બહાદુરે, આપ લે કે મોટા અને તવંગર છે. બહુ જોખમકારક વાત ! તમે લેકે અંધારાને લાભ ઉઠાવી રહ્યા છે. પરંતુ, સાવધાનપ્રાતઃકાળ નામની ચીજ છે. દિવસને આવતા રોકી શકાતો નથી. તે આવશે જ - આવી રહ્યો છે. સૂર્યને ગોફણમાં ઘાલી આકાશમાં ફંગોળતાં કોણ રોકી શકશે ? સૂર્ય, એટલે માનવમાત્રને અધિકાર. તમે માત્ર હકદાર છે –અધિકારી નથી. ઘરને ખરે માલિક આવીને બારણું ઠોકશે, ત્યારે શું કરશો ? તમારા હકને પિતા કોણ છે? કેવળ ખુશનસીબી. અને તમારા એ હકથી શું નીપજે છે? દુરુપયેગ. પણ ખુશનસીબી તથા દુરુપયોગ એ બંને કાયમી
